برای گرفتنِ بیمه بیکاری چقدر سابقه ی بیمه پردازی نیاز است؟
سرویس اقتصادی - بیمه بیکاری در نظام بیمه تأمین اجتماعی درواقع جبران بخشی از زیانی است که کارگر در اثر از دست دادن شغل خود متحمل می‌شود و جزو جدایی‌ناپذیر تأمین اجتماعی است. اما سازمان تأمین اجتماعی به دلیلِ کسریِ منابع و عدم تعادل بین منابع و مصارف، قانونی را که در سال ۶۹ مصوب شد، تغییر داد تا با کاهشِ مشمولانِ دریافتِ این مستمری بارِ مالیِ کمتری از پرداختِ بیمه بیکاری به دوش بکشد.

به گزارش سرویس اقتصادی خبر ناب به نقل از خبرآنلاین - ماده ۶ قانون بیمه بیکاری مصوب سال ۶۹ بیمه شدگان را با داشتن حداقل ۶ ماه سابقه ی بیمه پردازی مستحق دریافت مزایای بیمه بیکاری می داند. همچنین طبق ماده ۲ این قانون «بیکار، بیمه شده ای است که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده به کار باشد.» با این اوصاف، قانون بیمه بیکاری، دربرگیرندگیِ بیشتری نسبت به آنچه سازمان تأمین اجتماعی در عمل اجرا می کند، دارد.

در سال ۱۳۸۴ طی تفاهم نامه ای بین وزارت کار و سازمان تأمین اجتماعی، دایره ی حمایتی قانون بیمه بیکاری تنگ تر شد و از آن به بعد دریافتِ مستمریِ بیمه بیکاری برای تعداد بسیاری از بیمه شدگان میسر نبود.

در این تفاهم نامه آمده است: «در خصوص کارگران شاغل در کارهای با ماهیت دائمی که کار آنان جنبه مستمر دارد لیکن دارای قرارداد مدت موقت می باشند در صورتی که قرارداد آنان حداقل یکبار تمدید شده و یا مدت سابقه ی آن ها در آخرین کارگاه کمتر از یک سال نباشد، با دارا بودن سایر شرایط مندرج در قانون از مزایای بیمه بیکاری بهره مند خواهند شد. بدیهی است افراد شاغل در کارهای فصلی که در پایان فصل کار بیکار می گردند و یا کارگران شاغل در کارهای با ماهیت غیردائمی (نظیر پروژه ها، فعالیت های عمرانی و نظایر آن) که در پایان کار قرارداد و یا اتمام بخشی از کار به عنوان عدم نیاز بیکار می گردند، مشمول بیمه بیکاری نخواهند شد.»

با توجه به این تفاهم نامه، کارگری که بعد از سال ها کار در کارگاه و سابقه ی چندین و چندساله ی بیمه پردازی از کار بیکار شده و وارد کارگاهی دیگر شود، چنانچه در کارگاه دوم، قبل از یک سال از کار اخراج شود، دیگر نمی تواند بیمه بیکاری دریافت کند چراکه براساس تفاهم نامه ی سال ۸۴، کارگران تنها اگر یک سال سابقه ی بیمه پردازی در آخرین کارگاه را داشته باشند می توانند بیمه بیکاری دریافت کنند.

این تفاهم نامه، بدون توجه به سابقه ی بیمه پردازیِ کارگر، شرط پرداختِ بیمه بیکاری را «یک سال سابقه ی بیمه ‎پردازی در آخرین کارگاه» قرار داده است. یکی از کارگران در تماس با ایلنا از مشکلی که بابتِ همین تفاهم نامه برایش ایجاد شده، می گوید: «بعد از چهار سال کار در یک مجموعه، کافرما دست به تعدیل زد و از کار بیکار شدم. قرار بود بیمه بیکاری بگیرم اما بلافاصله کار دیگری پیدا کردم و از قیدِ گرفتنِ بیمه بیکاری گذشتم و وارد کارگاه جدید شدم. ۷ ماه کار کردم اما در آنجا هم کارفرما به دلیلِ افزایش هزینه ها دست به تعدیل نیروها زد و من که کارگر جدید بودم یکی از گزینه ها برای تعدیل شدم. این بار نه کار جدیدی پیدا کردم و نه می توانم مستمری بیمه بیکاری بگیرم. من بیش از ۶ سال سابقه ی بیمه پردازی دارم اما حالا که به مستمریِ بیمه بیکاری نیاز دارم نمی توانم آن را دریافت کنم.»

چنین تفاهم نامه ای در شرایطی که قراردادهای یک تا سه ماهه رواج دارد و خیلی از کارگران مجبور به امضای قراردادهای سفید هستند، حق بسیاری از کارگران را تضعیف کرده است. چرا کارگران بعد از پرداختِ سال ها حق بیمه، درست در شرایطی که به مستمریِ بیمه بیکاری نیازمند هستند، از دریافتِ آن محروم می شوند؟

ناصر چمنی (فعال کارگری) در این خصوص می گوید: متأسفانه قوانینی که برای کارگران نوشته شده بر ضد کارگران تغییر می کند. قرار بود این قوانین به کمک کارگر بیایند اما با تغییر این قوانین، روز به روز از جنبه ی حمایتی بودنِ آن کاسته می شود.

چمنی می گوید: هزینه ی بیمه بیکاری را کارگران قبل از بیکاری از حقوق ماهیانه ‎ی خود پرداخت می کنند. سهم بیمه بیکاری از حقوق همه ی کارگرانی که بیمه شده ی اجباری هستند کسر می شود اما همه ی کارگران از این حق استفاده نمی کنند. کارگران بسیاری داریم که در طول سی سال خدمت حتی یکبار هم از این مستمری استفاده نکرده اند. پس هزینه ای از جیب همه ی کارگران به عنوان سهم بیمه بیکاری به تأمین اجتماعی پرداخت می شود اما تنها بخشی از کارگران از آن استفاده می کنند. درحالیکه تأمین اجتماعی به گونه ای عمل می کند که انگار این مستمری یک کمک بلاعوض از طرف خود سازمان است. خیر؛ این هزینه ای است که خود کارگران قبلا پرداخت کرده اند.

این فعال کارگری ادامه می دهد: ما قانون را به راحتی کنار می گذاریم. قانون بیمه بیکاری به صراحت بیان کرده که اگر کارگری ۶ماه سابقه ی بیمه پردازی داشته باشد، می تواند مستمری بیمه بیکاری بگیرد اما تأمین اجتماعی قانون اصلی را کنار گذاشته و در عمل از تفاهم نامه ی سال ۸۴ پیروی می کند.

به گفته ی چمنی؛ موردی را می شناسم که کارگر دو روز برای گرفتنِ بیمه بیکاری کم داشت؛ کارفرما برای اذیتِ کارگر آخرین حق بیمه ی او را ۲۷ام ماه رد کرده و یک سال خدمت کارگر در آخرین کارگاه پُر نشده بود. تأمین اجتماعی حتی برای موافقت با بیمه بیکاری این کارگر هم مقاومت می کرد و حاضر نبود این دو روز را نادیده بگیرد در حالیکه طبق قانون، ۶ ماه سابقه ی بیمه پردازی برای برخورداری از مستمری بیمه بیکاری کافیست.

چمنی می گوید: در این شرایط اقتصادی و با این بحران معیشت، باز هم حداقلی ترین حق کارگران را از آن ها می گیرند. این حداقلی ترین حقوقی است که قانون برای کارگر بیکار شده دیده ولی متاسفانه کارگر برای دریافتِ همین حداقل حقوق هم باید هفت خوان رستم را پشت سر بگذارد. طبق قانون اساسی پرداختِ بیمه بیکاری از وظایف دولت است درحالیکه کارگران خود سهم بیمه بیکاری را پرداخت می کنند اما نمی توانند به راحتی از آن استفاده کنند!

بیمه بیکاری در نظام بیمه تأمین اجتماعی درواقع جبران بخشی از زیانی است که کارگر در اثر از دست دادن شغل خود متحمل می شود و جزو جدایی ناپذیر تأمین اجتماعی است. اما سازمان تأمین اجتماعی به دلیلِ کسریِ منابع و عدم تعادل بین منابع و مصارف، قانونی را که در سال ۶۹ مصوب شد، تغییر داد تا با کاهشِ مشمولانِ دریافتِ این مستمری بارِ مالیِ کمتری از پرداختِ بیمه بیکاری به دوش بکشد.

طبق اصل ۲۹ قانون اساسی «برخورداری از تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیکاری، پیری، از کارافتادگی، بی سرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح و نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت های پزشکی به صورت بیمه و غیره حقی است همگانی.» قانون اساسی، تأمین اجتماعیِ همگانی را وظیفه ی حاکمیتی می داند و تأکید دارد که دولت از محل درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم، خدمات و حمایت های مالی فوق را برای یک یک افراد کشور تأمین کند. اما حاکمیت این وظیفه را به سازمان تأمین اجتماعی محول کرده و سازمان تأمین اجتماعی نیز روز به روز با کمک آیین نامه و بخشنامه ها و تفاهم نامه از بخشی از این وظایف می زند.

تا پیش از تیرماه امسال که دیوان عدالت اداری هنوز بخشنامه ۲۳۱۷۷۸ مورخ سال ۹۴ را لغو نکرده بود، مشکل کارگران برای گرفتنِ بیمه بیکاری بیش از این ها بود. طبق این بخشنامه، ارائه ی نامه ی عدم نیاز از سوی کارفرما برای دریافتِ بیمه بیکاری الزامی بود و کارگران گاهی برای دریافتِ همین نامه هم دچار مشکلات بسیاری می شدند.

امروز که کارگران به راحتی اخراج می شوند و به سختی کار پیدا می کنند، شاید لازم است که دیوان عدالت اداری برای ابطال این تفاهم نامه نیز گامی جدی بردارد تا کارگران از همین حداقل حقوقِ قانونی خود نیز محروم نشوند.

این خبر توسط سایت خبرآنلاین منتشر شده و خبر ناب صرفا آن را به اشتراک گذاشته است.

منبع : خبرآنلاین

اخبار گوناگون در خبر ناب