نسخه یک اقتصاددان برای مقاوم سازی اقتصاد - اقدام فوری برای تاب آوری اقتصاد چه باید باشد؟

به گزارش سرویس اقتصادی خبر ناب به نقل از خبرآنلاین - در حالی نزدیک به دو هفته از جنگ ۱۲ روره ایران و اسرائیل می گذرد که کارشناسان اعتقاد دارند از شرایط اقتصادی آن دوره باید درس گرفت و برای آینده استراتژی و تاکتیک داشت.

به باور فعالان اقتصادی و کارشناسان، در شرایط فعلی، ریل سیاست گذاری اقتصادی در ایران باید دستخوش تغییر شود و حمایت از بخش خصوصی در دستور کار قرار گیرد.

وحید شقاقی، اقتصاددان به خبرآنلاین گفت: برای بزرگ شدن کیک اقتصاد ایران چاره ای جز حمایت از بخش خصوصی وجود ندارد، بنابراین تقویت رقابت پذیری اقتصاد ملی، بهبود محیط کسب و کار، تقویت نهادهای تامین مالی بنگاه های تولیدی و مقررات زدایی الزامات رشد بخش خصوصی واقعی هستند. 

یحیی آل اسحاق، رییس اسبق اتاق بازرگانی ایران هم تاکید دارد: ما در اقتصاد باید استراتژی داشته باشیم و اقتصاد را مردمی کنیم؛ یعنی عملا سنگ ها را از جلوی پای بخش خصوصی برداریم و محدودیت ها از بین رود؛ از بروکراسی گرفته تا بینش و نگاه هایی که شک و تردید در حوزه اقتصاد ایجاد می کند.

در این میان، برخی از تحلیل گران معتقدند تجربه جنگ اخیر می تواند به شناخت بهتر ضعف های موجود کمک کند. به عبارتی، فهم ضعف های ساختاری اقتصاد را می توان بخش مهمی از درس های جنگ به حساب آورد.

تاب آوری اقتصاد چگونه ایجاد می شود؟

در همین رابطه محمد تقی فیاضی، کارشناس اقتصادی درباره درس های اقتصادی جنگ ۱۲ روزه به خبرآنلاین گفت: «به نظر من مهم ترین پیام این جنگ، تلاش برای بالابردن تاب آوری اقتصاد در مقابل هر نوع شوکی است. جنگ، بحران کوچکی نیست، بنابراین مهم ترین سیگنالی که این جنگ به ما می دهد، افزایش مقاومت اقتصاد کشور است و شکنندگی یکی از ویژگی های اقتصاد ما به حساب می آید.»

وی افزود: «ایران گرچه در وصول درآمدهای نفتی خود مدت هاست به دلیل تحریم ها دچار مشکل شده اما همچنان به این درآمدها وابستگی زیادی وجود دارد زیرا حول آن یک زنجیره درآمدی بزرگ شکل گرفته که بخش های مختلف را به هم متصل می کند. ما تنوع چندانی در بخش درآمدهای ارزی نداریم، وابستگی به نفت بسیار زیاد است و این سطح از وابستگی، میزان آسیب پذیری ما را هم می برد.»

فیاضی به زیرساخت انرژی و توزیع کالاهای اساسی نیز اشاره کرد و گفت: «زیرساخت های موجود را باید به گونه ای تعبیه کنیم که توان تامین کافی نیازها در وضعیت اضطراری را داشته باشند.

او کسری بودجه را عامل مهمی در شرایط امروز دانست که مانع حمایت های کافی و موثر دولت از مردم می شود. فیاضی توضیح داد: «کسری بودجه مستمر و مزمن هم موجب تورم بالاتر می شود و هم اقتصاد را ناتوان می کند به نحوی که در روزهای ویژه نتواند فعالانه عمل کند.»

او با اشاره به سطح هماهنگی دستگاه ها گفت: «مدیریت بحران باید تقویت شود. باید مشخص باشد متولیان امر چه کسانی هستند و چه اقداماتی برای حل مشکلات در دستور گذاشته اند.»

چه باید کرد؟

فیاضی در پاسخ به اینکه چه اقداماتی می توان برای رفع چالش ها باید انجام داد، گفت: «در زمینه تاب آوری پایین، باید به طور خاص منابع ارزی کشور متنوع تر شود. هر چه تنوع صادرات بالاتر برود که از اهمیت نفت کاسته شود یا شرکای تجاری بیشتری داشته باشیم که صادرات محدود به یک کشور نباشد، تاب آوری بیشتر می شود. از سوی دیگر باید برای دفاع از بخش های استراتژیک مانند زیرساخت های نفتی یا مناطقی چون خارک برنامه داشت.»

وی با اشاره به اتکای بخش انرژی کشور به گاز و مخصوصا پارس جنوبی، خواهان تنوع بیشتر سبد انرژی شد و تاکید کرد: «مشکلاتی که نام بردم را می توان همین امروز به حداقل رساند.»

کدام اقدام فوری در دستور قرار بگیرد؟

فیاضی درباره اینکه مهم ترین اقدام دولت در کوتاه مدت و با توجه به برخی احتمالات درباره از سرگیری دوباره جنگ تاکید کرد: «به نظر من باید هر چه زودتر یک ستاد مدیریت بحران، متشکل از دستگاه های متولی اقتصاد، به ریاست معاون اول رییس جمهوری تشکیل شود. این ستاد متشکل از وزارتخانه های اقتصادی، سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی باشد و در آن برنامه کوتاه مدت بخش های مختلف بررسی شود و کاری کنند اقدامات دستگاه های مختلف در یک راستا و هماهنگ باشند. این ستاد باید هر چه زودتر تشکیل شود و تا پایان سال جاری هم برنامه مشخصی برای اداره کشور ارائه کند.»

وی افزود: «از امروز باید در مصارف بودجه ای و ارزی وسواس بیشتری به خرج داد و ارز تنها برای تامین نیازهای اساسی مصرف شود. باید مخارج غیرضروری را همین امروز حذف کرد و به ذخیره سازی گسترده تر موادغذایی دست زد. در ستاد مدیریت اقتصادی باید سناریوهای مختلفی آماده شود که بسته به اتفاقات به سرعت بتواند امور را در دست بگیرد. کشور در دوره اضطراری قرار دارد و باید مدیریت آن هم با عطف به این واقعیت باشد.»