هفت رباعی درخشان از (مهستی)؛ بانویی که کمتر از او شنیده ایم

به گزارش سرویس پلاس خبر ناب به نقل از رکنا - مهستی گنجوی بانوی شاعری است که اشعارش پس از قریب نهصد سال، همچنان تر و تازه و دلربا هستند؛ با کلمات و ابیاتی خوش آهنگ و طنازی هایی ظریف و دلنشین.

 ادبیات فارسی قله های رفیعی که سر در ابرهای آسمان دارند کم ندارد؛ از فردوسی بزرگ گرفته تا حافظ و سعدی و مولانا و بسیاری دیگر که دست کم نامشان را بسیار شنیده ایم، گرچه شاید به آن اندازه که باید آثارشان را نخوانده باشیم.

به گزارش فرادید، اما در این وسعت گسترده، شاعرانی هم هستند که حتی نامشان نیز برای بسیاری از پارسی زبانان تا حد زیادی ناشنیده مانده و حلاوت ابیات لطیفشان کمتر کام جان های ما را شیرین ساخته است.

مهستی گنجوی یکی از این ستارگانی است که شاید پرتو درخشش او کمتر به چشم ما رسیده باشد. مهستی بانویی شیرین سخن از اهالی شهر گنجه بوده که در عصر غزنویان می زیسته است. رباعیات او از لحاظ استواری و ارزش های ادبی در عالیترین مراتب شعر قرار دارند و می توان گفت که گاهی اشعارش با اشعار بزرگترین شاعران فارسی زبان پهلو می زنند.

یک ویژگی ممتاز شعر مهستی این است که در عین جدیت، در اغلب موارد ردپایی از طنازی را نیز در آن می توان دید. حتی عاشقانه های غمگین او نیز گاهی شوخ به نظر می رسند و این آمیختگی احساسات و عواطف، چیزی است که به شعر مهستی طراوتی دلپسند می بخشد.

در اینجا چند رباعی زیبای مهستی را مرور می کنیم.

رباعی نخست ظاهرا خطاب به یک «خواستگار» خیالی یا واقعی سروده شده است. مهستی در این شعر می گوید که با وجود ثروتمند بودن خواستگارش، احساس می کند یک چیزی در وجود او کم است:

در خانهٔ تو آن چه مرا شاید نیست

بندی ز دل رمیده بگشاید نیست

گفتی: «همه چیز دارم از مال و منال»

آری همه هست، آنچه می باید نیست

رباعی دیگر خطاب عاشقانه ای است که در آن مهستی به معشوق خود می گوید که این بار حرف دلش را پیش از مست شدن می زند تا معشوق آن حرف ها را به مستی و بی خردی نسبت ندهد.

گیسو به سر زلف تو در خواهم بست

تا بنشینی، چو دوش نگریزی مست

پیش از مستی هر آنچه اندر دل هست

می گویم تا باز نگوئی شد مست

رباعی بعدی که از قضا بسیار زیبا و خوش آهنگ نیز هست، معشوق جفاکار را هشدار می دهد که چرخش های روزگار ممکن است اوضاع را عوض کند:

با خصم منت همیشه دمسازی هاست

با ما سخنت ز روی طنازی هاست

بر عزّ خود و ذلت من بیش مناز

کاندر پس پردهٔ فلک بازی هاست

رباعی دیگر مهستی که تا حدی مشهورتر شده است، با ردیف و قافیۀ دلنشین و زیبایش، پیش بینی خود از سست عهدی و بی وفایی معشوق را بیان می کند:

من عهد تو سخت سست می دانستم

بشکستن آن درست می دانستم

این دشمنی ای دوست که با من ز جفا

آخر کردی، نخست می دانستم

رباعی بعدی یک شاهکار کامل است! این شعر عاشقانه که خطاب به یک جوان قصاب سروده شده، از جوان می خواهد که کشتۀ عشقش را مثل حیوانات کشته شدۀ دکانش «نفروشد»:

قصّاب منی و در غمت می جوشم

تا کارد به استخوان رسد می کوشم

رسمی ست تو را که چون کُشی بفروشی

از بهر خدا اگر کُشی مفروشم

و در رباعی دیگر، توصیف یک مواجهۀ عاشقانه را به شرح سپیدی و آینه وار بودن «دندان» معشوق گره می زند:

در ره چو بداشتم به سوگندانش

از شرم عرق کرد رخ خندانش

پس بر رخ زرد من بخندید به لطف

عکس رخ من فتاد بر دندانش

و نهایتا رباعی دیگری که نشان می دهد مهستی اختلاف سنی زیاد بین زن و شوهر را اصلا نمی پسندیده است:

شوی زنِ نوجوان اگر پیر بود

تا پیر شود همیشه دلگیر بود

آری مثلی هست که گویند زنان:

«در پهلوی زن تیر به از پیر بود»

این خبر توسط سایت رکنا منتشر شده و خبر ناب صرفا آن را به اشتراک گذاشته است.

منبع : رکنا