سرباز کوچک نصف جهان تسلیم مهاجمان می شود؟ - خطر انقراض در کمین مدافع سلامت مردم اصفهان
به گزارش سرویس اجتماعی خبر ناب به نقل از همشهری - همشهری آنلاین - مجید جباری: «آفانیوس» یا گورخر ماهی، گونه نادر و ارزشمند اکوسیستم های آب شیرین اصفهان تا چند سال پیش در سراسر تالاب گاوخونی، زاینده رود، چشمه ها و برکه های شرق اصفهان زیست می کرد و با تغذیه از لارو حشرات و پشه ها از مردم دربرابر سالک، مالاریا و دیگر بیماری هایی که از حشرات به انسان منتقل می شوند، محافظت می کرد. طی ۲ دهه گذشته اما به دلیل تشدید خشکسالی، زیستگاه های هزاران ساله این گونه بومی اصفهان به شدت کاهش یافت. در حال حاضر زیستگاه گورماهی (آفانیوس اصفهان) تنها به بخش هایی از شرق اصفهان مانند اندک آبگیرهای ورزنه، بند شاخ کنار و چشمه جرقویه علیا محدود شده است. با وجود اجرای پویش مردمی حفاظت از ماهی آفانیوس توسط علاقه مندان محیط زیست، زنگ خطر انقراض سرباز کوچک اصفهان به صدا درآمده است.
ماهی بومی اصفهان هیچ کجای دنیا وجود ندارد
یک فعال محیط زیست و مدیر پویش حفاظت از ماهی آفانیوس اصفهان گفت: «این ماهی یک گونه بومی اصفهانی لارو خوار و شکارچی است که هزاران سال است از مردم اصفهان دفاع می کند. نسل جدید کمتر با این ماهی آشنا هستند اما در گذشته مردم اصفهان این ماهی را به خوبی می شناختند و همان «ماهی جوبی» راه راهی بود که اصفهانی ها در زاینده رود و مادی ها می دیدند.»
فرشته عالمشاه افزود: «با توجه به اینکه لارو حشرات بخش مهمی از تنوع غذایی این ماهی است، مبارزه بیولوژیکی با بیماری مالاریا و کاستن از جمعیت پشه ها از فواید وجود ماهی آفانیوس است. اهمیت این ماهی برای اصفهان این است که این گونه جزو گونه های اندمیک و بوم زاد اصفهان است و در هیچ کجای دنیا وجود ندارد. گرچه ۱۰ تا ۱۴ گونه از آفانیوس در ایران و مناطق مختلف زندگی می کنند اما این گونه بومی فقط در اصفهان است و در معرض خطر انقراض قرار دارد.»
پویش مردمی برای حفاظت از آفانیوس
او ادامه داد: «به دلیل خشک شدن زاینده رود و ازدست دادن زیستگاهش در زاینده رود و تالاب گاوخونی یکی از معدود زیستگاه این ماهی در بعضی از مناطق جرقویه علیا بوده و برای حفظ چرخه آب زاینده رود حضورش الزامی است. به همین خاطر، پویشی راه اندازی و برای آشنایی کودکان با این گونه بومی ارزشمند، جشنواره نقاشی برگزار کردیم و نقاشی کودکان از آفانیوس در گالری صفوی اصفهان به نمایش گذاشته شد و پوستر نقاشی ها نیز به عنوان کمک کوچکی برای کمپین حفاظت از ماهی فروخته شد.»
عالمشاه گفت: «ماهی آفانیوس وظایفی دارد که به سلامت اکوسیستم کمک می کند و به آن نیاز داریم؛ چون این ماهی علاوه بر حفظ سلامت مردم، به کنترل رشد گیاهان کمک می کند.»
رد پای چینی ها در نابودی لاک پشت فراتی | سوپ لاک پشت به قیمت انقراض جانور نادر ایران افعی ها تکثیر می شوند | آشنایی با مرگبارترین مارهای ایران | ۹۰ گونه مار در ایران شناسایی شده استزیستگاه محدود گورخرماهی اصفهان
یک فعال محلی محیط زیست با اشاره به دلایل کاهش جمعیت ماهی بوم زاد اصفهان گفت: «از سال ۱۳۸۷ تغییراقلیم، برداشت های بی رویه و اجرای طرح های انتقال آب بین حوزه ای، رود پرآب زاینده رود را به رودخانه فصلی و مقطعی تبدیل و بخش های وسیعی از تالاب گاوخونی و زاینده رود را خشک کرد. همچنین ورود پساب کشاورزی و تراوش فاضلاب به رودخانه در کنار دیگر عوامل، جمعییت گورخرماهی یا ماهی آفانیوس اصفهان را کاهش داده است.» این گونه بومی براساس مشاهدات میدانی به غیر از چشمه جرقویه، در آب بند شاخ کنار، زه آب های ورزنه تا گاوخونی و مصب زاینده رود به شکل محدود زیست می کند.»
رضا خلیلی در گفت وگو با همشهری آنلاین افزود: «گورخر ماهی در آب های کم کیفیت و غیر زلال هم دیده می شود که نشان می دهداین گونه خود را با شرایط نامناسب زیستی هم تطبیق داده و زنده مانده است. پویش مردمی حفاظت از ماهی آفانیوس چند سالی است از سوی خانم عالمشاه در چشمه جرقویه علیا اجرا شده که جای قدردانی و تشکر دارد. سازمان ها و دستگاه های دولتی هم باید به کمک پویش های مردمی بیایند و تا این گونه ارزشمند و در معرض حطر انقراض تکثیر و احیاء شود.»
رهاسازی ماهی قرمز در رودخانه ها، بزرگترین آفت برای ماهی های بومی و اندمیک است - عکس: خدیجه نادریعوامل کاهش جمعیت
- رهاسازی گونه های غیربومی مثل ماهی قرمز شب عید و ماهی «مولی» در چشمه ها و رودخانه ها
- ورود آب فاضلاب به چشمه ، قنات و روخانه ها
- خشکی زاینده رود و چشمه ها و برکه ها
اهمیت ماهی آفانیوس
- آفانیوس، گونه اندمیک و بوم زاد اصفهان است و در هیچ کجای دنیا وجود ندارد
- ماهی آفانیوس ذخیره ژنتیکی کشور است و در صورت انقراض، جایگزین ندارد
ویژگی های ظاهری
- ماهی آفانیوس اصفهان، بین ۴ تا ۶ سانتی متر طول دارد.نوع نر آن راه راه و نوع ماده آن دارای نقطه نقطه های کوچک و بزرگ است و در سال یک بار تخم گذاری کرده و از لارو حشرات و گیاهان آبزی تغذیه می کند.
این خبر توسط سایت همشهری آنلاین منتشر شده و خبر ناب صرفا آن را به اشتراک گذاشته است.
منبع : همشهری آنلاین