استمرار خشکسالی در منطقه - گرد و خاک تا چه زمانی ادامه دارد؟

به گزارش سرویس اجتماعی خبر ناب به نقل از خبرآنلاین -  صادق ضیاییان در گفت و گو با ایسنا در پاسخ به این پرسش که «گرد و غبار» برای توصیف وضعیت جوی روزهای اخیر کشور درست است یا «گرد و خاک»؟ توضیح داد: واژه بین المللی این پدیده dust به معنای خاک است ولی به اشتباه گرد و غبار گفته می شود. در علم هواشناسی به غبارhaze اطلاق می شود که با خاک متفاوت است. افزایش ذرات معلق ۲.۵ میکرون، ۱۰ میکرون و با قطر بیشتر به معنای خیزش گرد و خاک است.

وی ادامه داد: ذرات معلق دارای قطر ۱۰ میکرون و بیشتر در محل ایجاد می شود و سریع  روی زمین می نشینند ولی قطر ذرات معلقی که از کانون های گردو غبار خارج از کشور وارد ایران می شود، ۲.۵ میکرون است که به علت سبکی می توانند با وزش باد در مسافت های طولانی جابجا شوند.

رئیس مرکز ملی پیش بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا در پاسخ به این پرسش که آیا گرد و خاک کنونی کشور کم سابقه است؟ تصریح کرد: این وضعیت جوی نه کم سابقه است و نه بی سابقه چراکه طی سالیان گذشته تغییرات اقلیمی و خشک شدن منطقه موجب توسعه کانون های گرد و خاک شده است. این کانون ها هنگام ترسالی تثبیت و یا دیر فعال می شوند و یا کم فعالیت می کنند. در بعضی سال ها مثل امسال که بسیار خشک است، این کانون ها فعال تر می شوند بنابراین تا پایان تابستان انتظار می رود که هر از گاهی  گرد و خاک به کشور نفوذ کند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا گرد و خاک با منشا داخلی بیشتر کشور را تحت تاثیر قرار می دهد و یا کانون های گرد و خاک خارجی؟ گفت: درصدبندی سهم کانون های داخلی و خارجی طی سالیان گذشته در محافل علمی مطرح بوده است ولی جواب درستی به این پرسش نمی توان داد چون برای مناطق مختلف متفاوت است چراکه هرمنطقه تحت تاثیر یک سری کانون ها قرار می گیرد. برخی مناطق بیشتر تحت تاثیرکانون های داخلی هستند و بعضی دیگر بیشتر از کانون های خارجی اثر می پذیرد و در بعضی مناطق ترکیبی از این دو کانون بر وضعیت جوی تاثیر می گذارد.

ضیاییان در ادامه احیای مراتع و دشت ها، مدیریت درست منابع آب را از راهکارهای مدیریت کانون های گرد و خاک ذکر کرد.

وی در ادامه با اشاره به وضعیت بارش و تاثیرآن بر کانون های گرد و خاک گفت: منطقه طی سال های اخیر با کم بارشی روبرو بوده است. به عنوان نمونه در حالی که متوسط سالانه بارش کشور ۲۳۰ میلیمتر است ولی در سال جاری تاکنون تنها ۱۳۰ میلیمتر بارش دریافت کرده ایم . این وضعیت در پنج سال گذشته تداوم  پیدا کرده و طی این مدت کشور کمتر از ۱۹۰ میلیمتر در سال بارندگی داشته است.

رئیس مرکز ملی پیش بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا با بیان اینکه وسعت برخی از کانون های گرد و غبار منطقه بسیار زیاد است، اظهارکرد: گرد و غبار در  شمال عربستان، شرق سوریه، اردن و منطقه وسیعی در عراق به وجود آمده است. این کانون ها را با روش های کوتاه مدت نمی توان مدیریت کرد چراکه به تدریج و طی سالیان طولانی شکل گرفته اند.

وی با اشاره به اینکه راهکارهایی برای مدیریت برخی کانون های محلی گرد و غبار وجود دارد،گفت: به عنوان مثال کانون صالحیه بین کرج و قزوین واقع شده که با وجود مساحت کم، جمعیت زیادی از ساکنان البرز و تهران را تحت تاثیر قرار می داد. این گونه کانون ها را می توان با روش هایی مثل مالچ پاشی و کاشت گیاهان مقاوم به خشکی تثبیت کرد. تثبیت کانون ها در خوزستان در وسعت زیادی انجام شد. سازمان منابع طبیعی می تواند با توجه به تخصص خود اقداماتی در این حوزه انجام دهد.

ضیاییان در پایان درباره تاثیر دیپلماسی زیست محیطی در تثبیت کانون های گرد و غبار با  منشاء خارجی اظهارکرد: همین کانونی که ایران را تحت تاثیر قرار داده است در بخش بسیار وسیعی از کشور همسایه فعال است، این در حالیست که کشورها مسایل و اولویت های زیادی دارند و هزینه زیادی باید برای تثبیت کانون ها انجام دهند بنابراین باید واقع بینانه نگاه کرد، اگرچه دیپلماسی بی فایده نیست ولی همه چیز نیست.