دانلود فیلم
نسخه پیچان داروخانه طبیعی در سون آباد

نسخه پیچان داروخانه طبیعی در سون آباد

۲۷ تیر ۱۴۰۳ - ۱۰:۳۱ زمان مطالعه : 6 دقیقه
سرویس بین الملل - پیدا کردن گیاهان شیرین بیان نازکی که وسط علف‌های هرز روییده‌اند آسان نیست، ولی عشایر درسون آباد خوب می‌دانند چطور این گیاه پرخاصیت را از لابه لای انبوه خار و علف‌ها بچینند که خوشه‌های گندمی و برگچه‌های بیضوی شکل آن آسیبی نبینند.

به گزارش سرویس بین الملل خبر ناب به نقل از همشهری - رابعه تیموری:جمع آوری بوته های آویشن هم که میان صخره ها سفت و محکم جا خوش کرده اند، برای آنها که یک عمر همدم دشت و بیابان بوده اند دشوار نیست. بدون دوره و آموزش رسمی خاصیت های درمانی اسطوخودوس و درمنه و خارش تر و دیگر گیاهان دارویی طبیعت بکر دشت درسون آباد را هم می شناسند و وقتی عطار یا بیماری به آنها سفارش تهیه داروی دل درد و سردرد و سنگینی معده می دهد، می دانند کی و کجا باید دنبال نعنا و بابونه و درمنه بگردند. منیژه سیفی از عشایر درسون آباد است. او و دیگر عشایر حریم پایتخت بخش قابل توجهی از گیاهان دارویی عطاری های گوشه کنار شهر را از مراتع و دشت ها جمع آوری می کنند:


به وقت چیدن خارشتر

از آبادی تا دشت راه چندانی نیست، ولی تا پژوی قدیمی حسن آقا جاده خاکی و ناهموار آن را آرام و سلانه سلانه طی کند، ساعتی طول می کشد. روزهایی که سپیده نزده، همراه رمه برای چیدن اسطوخودوس و شکرتیغال به دشت می زنند، این مسیر درازتر می شود و دم صبح که به دشت می رسند، رمقی به تن شان نمی ماند. اسطوخودوسی که پیش از دمیدن آفتاب چیده شود، عطر و بوی دیگری دارد، اما تفاوتی نمی کند خارشتر و یونجه کوهی و درمنه را صبح جمع کنند یا غروب. هوای دم عصر هنوز تب دار است و آفتابی که روی دشت خیمه زده، خیال زوال آمدن ندارد. منیژه خانم زودتر از بچه ها پیاده می شود و گونی های کنفی و بطری آب یخ را از صندوق عقب بیرون می آورد.

نسخه پیچان داروخانه طبیعی در سون آباد

عکاس: امیر رستمی/ همشهری


فقط با چاقوی اره ای

بوته های خارمانندی از لب جاده تا انتهای دشت را پوشانده اند و لابه لای آنها گیاهان دیگری که به علف های خودرو بی شباهت نیستند به چشم می خورد. وقتی منیژه خانم نام و خاصیت های هرکدام را یکی یکی می شمارد، این دشت پر خار و گون حکم داروخانه پر و پیمانی را پیدا می کند که دوای دردهای مختلف از دل خاک خشک و باران ندیده آن سرزده است: «درمنه برای درد و نفخ معده خوب است و جوشانده خارش تر کبد و مثانه را پاکسازی می کند، خون را بند می آورد و تب بر و ضدعفونی کننده است... عرق یونجه کوهی هم قلب را قوی می کند و تقویت کننده مفاصل و استخوان است.... »ابزار کارشان فقط یک چاقوی اره ای کوچک است و وقتی با چاقو خارشترهای گل دار را درو می کنند، تیغ های تیز آن کمتر توی دست و بال شان فرو می رود، ولی وقتی منیژه خانم بدون چاقو خارشترهای خشک و چغر را می چیند، کارش زودتر پیش می رود. به قول حسن آقا الان وقت دانه دادن این گیاهان پرخار است. اردیبهشت و خرداد که آسمان پربرکت و بخشنده است، تیغ و ساقه های خارشترها هم پرآب و بلند می شوند و ساقه های تیغ دار آنها هم مثل حالا زبر و خشن نیستند.


کسب تفننی عشایر

حسن آقا گاهی که رسیدگی به ٣٠٠ راس گوسفندش برای او وقت فراغتی باقی می گذارد، برای چیدن گیاهان دارویی با خواهرش منیژه خانم همپا می شود، اما وقتی همراه گله به دشت می آیند، نیمی از خارشترها خوراک دام ها می شوند. او می گوید: «خارش تر هم داروی انسان است و هم خوراک احشام.» سن و سال احسان به ١٢ سال نمی رسد، ولی گیاهان دارویی را از عطر و بو و شکل و شمایل شان خوب تشخیص می دهد و حواسش جمع است که آنها را از ریشه درنیاورد تا بهار سال بعد دوباره قد بکشند. احسان تنها فرزند منیژه خانم است و فوت وفن کار مادر را از او آموخته است. او بهتر از منیژه خانم بلد است خارش تر و دیگر بوته های خشک را با بیل طوری بچیند که ریشه آنها آسیب نبینند. پیش از آن که منیژه خانم تصمیم بگیرد از راه تولید عرقیجات گیاهی و جمع آوری گیاهان دارویی درآمد به دست آورد، در خانواده سیفی جمع آوری گیاهان دارویی بیش از آن که یک شغل باشد، یک سرگرمی بود که برای کوتاه کردن روز و موقع چرای دام به آن می پرداختند.

نسخه پیچان داروخانه طبیعی در سون آباد


آموزش نسل به نسل

همه ٧ دختر و ٣ پسر این خانواده از کودکی به گله داری و پرواربندی دام مشغول بوده اند و جوشانده و دمنوش آویشن و شکرتیغال و پونه کوهی و پنیرکی که موقع چرای گله از کوه و دشت می چیدند، فقط برای درمان کسالت های اعضای خانواده استفاده می شد، اما منیژه خانم چند سالی است که دامداری و پرواربندی گله را تمام وکمال به خواهر و برادرها واگذار کرده و این مشغله تفننی خانوادگی را به عنوان کسب و پیشه خود انتخاب کرده است. امیرحسین همراه همیشگی عمه منیژه و احسان است، اما دیگر برادرزاده ها و خواهرزاده های منیژه خانم فقط موقع قشلاق گله که در درسون آباد هستند، همپای آنها می شوند. امیرحسین و احسان شاگردان تیزهوش منیژه خانم هستند و تا او مغزی های شکرتیغال ها را یکی یکی درآورد و گلبرگ های گل های بنفش خارشترها را دسته کند، آنها یک گونی اسپند و درمنه جمع می کنند. فاطمه خانم، همسر حسن آقا، هم که دخترها را به خانه بخت فرستاده، چندان به خانه نشینی خو ندارد و وقتی از کار زدن مشک های شیر و دوشیدن گوسفندان فارغ می شود، عمه منیژه و بچه ها را همراهی می کند تا هم دم شان به اختلاط بگذرد و هم پشته های گیاه بزرگتر و پر و پیمان تری جمع کنند.

نسخه پیچان داروخانه طبیعی در سون آباد


قوانین نانوشته

در کمتر دشتی خارشتر تند و تیز و شکر تیغال گس مزه و پر عطر و بوی دشت درسون آباد پیدا می شود، ولی آویشن های دشت لار رایحه دیگری دارند و منیژه خانم وقتی به بهانه دیدار خواهر و برادرها راهی این استراحتگاه ییلاقی خانواده اش می شود، حتما با چند گونی آویشن برمی گردد.
در دشت قلعه دیر هم با آن که گله های شتر پرواری آن جا پونه کوهی و گز چندانی باقی نمی گذارند، اما همان پونه و گزهایی که هنوز در زمین مانده اند، آنقدر مرغوبیت دارند که منیژه خانم برای تحویل نوع مرغوب این دو قلم دارو گاه و بی گاه راه دراز درسون آباد تا قلعه دیر را طی کند. از آن جا که هنوز هم عشایر جمع آوری گیاهان دارویی را شغلی جانبی و تفننی می بینند، منیژه خانم و دیگر زنان عشایری که جمع آوری گیاهان دارویی به شغل و منبع درآمدشان تبدیل شده، به قرار و قانونی نانوشته می توانند گیاهان روییده در آبشخور و چراگاه دام های خود را جمع آوری کنند.

نسخه پیچان داروخانه طبیعی در سون آباد


شستشو و عرق گیری

غروب خورشید نزدیک شده و هرم روز جای خود را به خنکای شب داده است. خانواده سیفی کم کم برای برگشتن آماده می شوند و پشته های خارش تر و اسپند و یونجه کوهی و درمنه را جداگانه در کیسه های کنفی جای می دهند تا راهی ده شوند. با چیدن گیاهان کار منیژه خانم به پایان نمی رسد و باید فردا سپیده نزده به شستشوی گیاهان مشغول شود. او مقداری از گیاهان را به صورت تازه به دست مشتری می رساند، اما بخشی از گیاهان را برای عرق گیری و خشک کردن کنار می گذارد. شستشو و خشک کردن این گیاهان آسان نیست و مواقعی که خواهر و برادرها دستگاه تقطیر و عرق گیری او را به ییلاق می برند، باید به شعله پیک نیک عرق اسطوخودوس و شاه تره را بگیرد. درآمد کار و کسب منیژه خانم چندان نیست که زندگی اش بچرخد و منفعتی که به جیب عطاری های پرمشتری می رود، چند برابر سودی است که از این کار پرزحمت. نصیب او و همکارانش می شود.

ورود گیاهان دارویی به داروخانه ها | تولید دارو و مکمل با گیاهان دریایی برای اولین بار در ایران

این خبر توسط سایت همشهری آنلاین منتشر شده و خبر ناب صرفا آن را به اشتراک گذاشته است.

منبع : همشهری آنلاین

اخبار گوناگون در خبر ناب