مداخله خارجی؛ چشم انداز امنیتی شکننده - چالش های سوریه از لیبی بزرگ تر است

چالش های بزرگ تر

در واقع، مقیاس چالش هایی که سوریه با آن مواجه است، بزرگ تر از چالش هایی است که لیبی در سال ۲۰۱۱ با آن روبرو بود. رهبر لیبی، معمر قذافی، پس از کمتر از یک سال درگیری که جان هزاران نفر را گرفت، سرنگون شد. اما در زمان مرگ او، بخش زیادی از زیرساخت های کشور همچنان سالم باقی مانده بود. شورشیان لیبی حتی پیش از سقوط او، نفت را صادر کرده بودند.

تقسیمات اجتماعی و شکاف های قومی در سوریه در سال ۲۰۲۴ به طرز قابل توجهی عمیق تر از آنچه در لیبی در سال ۲۰۱۱ وجود داشت، است.

انقلاب سوریه پس از بیش از یک دهه درگیری های خونبار به وقوع پیوسته است که بخش زیادی از زیرساخت های کشور را ویران و بحران بزرگ آوارگان را ایجاد کرده و شمار کشته شدگان را به بیش از ۶۰۰ هزار نفر رسانده است. شکاف های اجتماعی و اختلافات قومی در سوریه در سال ۲۰۲۴ به طرز قابل توجهی عمیق تر از آنچه در لیبی در سال ۲۰۱۱ وجود داشت، است. یکی دیگر از تفاوت های عمده، ساختار اقتصاد سوریه است. بخش هایی از شمال سوریه از لیر ترکیه به عنوان واحد پولی خود استفاده می کنند. زیرساخت های نفتی سوریه عمدتاً در مناطق تحت کنترل کردها متمرکز شده است، اما سوریه صادرکننده عمده نفت نیست. این بدان معناست که زیرساخت ملی گسترده ای وجود ندارد که همه طرف ها، منافع اقتصادی مشترکی در آن داشته باشند. در مقابل، در لیبی، مقامات رقیب می دانستند که اقتصاد کشورشان به زیرساخت های نفت و گاز وابسته است و همین عاملی بود که سطحی از وابستگی متقابل را ایجاد می کرد.

چشم انداز امنیتی شکننده

شاید واضح ترین شباهت بین لیبی و سوریه، چشم انداز امنیتی دو کشور باشد. در هر دو کشور، مجموعه ای از گروه های مسلح کنترل مناطق مختلف را در جای جای کشور  دارند. این روزها توجه زیادی به هیئت تحریر الشام و تغییرات فرمانده آن، از وابستگی به القاعده تا رهبری سوریه پس از بشار اسد؛ شده است. اما او حالا باید با طیف وسیعی از گروه های مسلح که منافع متضاد و ریشه دار دارند، مقابله کند. این گروه ها از ارتش ملی سوریه که تحت حمایت ترکیه است تا نیروهای دموکراتیک کرد سوریه را شامل می شوند.

در لیبی، تلاش ها برای تحت کنترل درآوردن مجموعه ای از گروه های مسلح؛ و قرار دادن آنها تحت نظر وزارت دفاع و وزارت کشور ناکام مانده است. در عوض، آنچه اتفاق افتاده عمدتاً برعکس بوده است: گروه های مسلح بر نهادهای دولتی تأثیر گذشته و نهادها را کنترل کرده اند، نه اینکه نهادهای دولتی آنها را کنترل کنند.

تقریباً تمام جناح ها در لیبی به دولت وابسته هستند، که این امر آنها را – حداقل در تئوری – به نیروهای منظم تبدیل می کند. با این حال، فرماندهان اصلی و رقبای آنها همچنان باقی مانده و فرمانده هان قدرتمند نظامی با مقامات در یک فضای به شدت امنیتی همکاری و رقابت می کنند. به همین دلیل، رقبای سیاسی سعی کرده اند تا با ارائه منابع و ایجاد اتحادهای غیررسمی، گروه های مسلح را راضی نگه دارند. نیت اعلام شده اخیر احمد الشرع برای انحلال جناح های مسلح سوریه و آوردن جنگجویان تحت وزارت دفاع پتانسیل جلوگیری از چنین نتیجه ای را دارد. اما سؤالات قابل توجهی در مورد چگونگی دستیابی او به هدف وجود دارد، به ویژه  آنکه در سوریه توافقی میان گروه های مختلف شورشی وجود ندارد. اگر رویدادهای لیبی در سوریه هم تکرار شود، چنین تلاش هایی بسیار چالش برانگیز خواهد بود و می تواند منجر به درگیری بین جناح های رقیب شود.

مداخله خارجی

رهبری احمد الشرع یا همان جولانی همچنین تحت تأثیر مواضع کشورهای خارجی قرار خواهد گرفت. در لیبی، بازیگران خارجی با گروه های رقیب همکاری هایی برقرار کرده اند که تلاش های سازمان ملل برای برگزاری انتخابات جدید را ناکام گذاشته و منجر به ایجاد مراکز قدرت با منافع متضاد شده است. نیروهای مسلح عربی لیبی به رهبری خلیفه حفتر که از قضا رابطه گسترده ای با حکومت اسد داشت، با حمایت های وسیع از کشورهایی مانند امارات متحده عربی، مصر و در سال های اخیر روسیه، در شرق و جنوب لیبی تسلط پیدا کرده اند. در همین حال، جناح ها در غرب لیبی با ترکیه همکاری های خود را گسترش داده اند. تنها حوزه ای که نیروهای غربی در آن درگیر شده اند، مبارزه با تروریسم است، هرچند این موضوع ممکن است در زمینه سوریه به دلیل سابقه احمد الشرع مشکل باشد.

*مترجم: مهسا مژدهی

این خبر توسط سایت خبرآنلاین منتشر شده و خبر ناب صرفا آن را به اشتراک گذاشته است.

منبع : خبرآنلاین