ترامپ در مقابل بریکس؛ استراتژی مهار دلار و مقابله با دورزدن تحریم های ایران و روسیه

بریکس ۲۰۲۵: از آرمان چندقطبی تا واقعیت عملی

بلوک بریکس، متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی و عضو جدید ایران در سال های اخیر با دو اولویت پیش رفته است:

۱. ایجاد سیستم پرداخت بین المللی جایگزین سوئیفت با استفاده از فناوری بلاکچین، به نام «BRICS-Pay»

۲. توسعه استفاده از ارزهای ملی در مبادلات دوجانبه، مانند معاملات روپیه-روبل بین هند و روسیه یا یوان-ریال بین چین و ایران

به گفته وزارت امور خارجه روسیه تا ژانویه ۲۰۲۵، حدود ۱۸ درصد از تجارت داخلی بریکس با ارزهای غیردلاری انجام می شود، رقمی که نسبت به ۱۰ درصد در ۲۰۲۳ رشد قابل توجهی داشته است. با این حال، چالش اصلی، نبود یک ارز مشترک قوی و یکپارچگی مالی در این بلوک است تا بتوانند در برابر دلار مقاومت کنند. پاشنه آشیلی که پوتین نیز متوجه آن شده و بعد از سخنرانی ترامپ کوشش کرد بریکس را تهدیدی برای امریکا بازنمایی نکند.

استراتژی ترامپ: چهار محور برای حفظ هژمونی دلار

ترامپ در واکنش به اقدامات بریکس، استراتژی خود را بر چهار پایه استوار کرده است:

۱. تحریم های ثانویه علیه مؤسسات مالی همکار با بریکس

بر اساس سند منتشرشده توسط Eurointegration.com. ua، وزارت خزانه داری آمریکا در فوریه ۲۰۲۵، بانک های چینی و هندی را که در تسهیل مبادلات غیردلاری ایران و روسیه نقش داشته اند، تحت تحریم های ثانویه قرار داده است. این تحریم ها شامل قطع دسترسی به سیستم بانکی آمریکا و مسدودسازی دارایی های این مؤسسات در خاک ایالات متحده است.

 ۲. توسعه فناوری های ردیابی تراکنش های رمزارزی

گزارش Security Affairs در ژانویه ۲۰۲۵ از یک عملیات سایبری به نام «SparkCat» خبر داد که توسط آژانس امنیت سایبری آمریکا (CISA) برای نفوذ به کیف پول های دیجیتال مورد استفاده ایران و روسیه طراحی شده است. هدف این کمپین، شناسایی شبکه های انتقال پول دیجیتال و مسدودسازی آن هاست.

 ۳. فشار بر متحدان سنتی برای عدم پیوستن به بریکس

آمریکا با استفاده از اهرم های اقتصادی، سعی دارد کشورهایی مانند عربستان سعودی و اندونزی را از پیوستن به بریکس منصرف کند. واشنگتن به برزیل هشدار داده است که در صورت تداوم همکاری با بریکس، ممکن است قراردادهای کشاورزی با این کشور را لغو کند.

 ۴. تقویت همکاری با اتحادیه اروپا در قالب «ناتوی اقتصادی»

ترامپ قصد دارد با احیای «شورای تجاری ترانس آتلانتیک «(TTC)، اتحادیه اروپا را متقاعد کند که به جای همکاری با بریکس، به بلوک غرب بپیوندد. پیشنهاد او شامل کاهش تعرفه های صنعتی و همکاری در فناوری های حساس است.

ترامپ برای مقابله با این اقدامات، دو تاکتیک را در پیش گرفته است:

۱. هدف قراردادن شرکت های کشتیرانی و بیمه: کارشناسان معتقدند ترامپ برای جلوگیری از بهره مندی ایران از ظرفیت بریکس، کشتی هایی که نفت ایران یا روسیه را حمل کنند، از دسترسی به بنادر اروپایی و آمریکایی محروم خواهد کرد.

۲. تحریم شرکت های فناوری همکار با بریکس، دیگر اقدام ترامپ مانند تحریم شرکت چینی «هیک ویژن» (ABS-CBN) خواهد بود که در توسعه سیستم های نظارتی بریکس مشارکت داشت و هدف تحریم امریکا قرار گرفت.

 واکنش بریکس: اتحاد شکننده یا همبستگی استراتژیک؟

اگرچه کشورهای بریکس در ظاهر متحد به نظر می رسند اما اختلافات داخلی چالش بزرگی است:

- چین و هند: رقابت این دو بر سر مرزهای هیمالیا و نفوذ در آسیای میانه، همکاری مالی را پیچیده کرده است

- برزیل و آفریقای جنوبی: این دو کشور به دلیل وابستگی به صادرات مواد خام به اروپا و آمریکا، تمایل کم تری برای رویارویی با غرب نشان می دهند

با این حال، به گزارش Responsible Statecraft، بحران های اخیر مانند جنگ اوکراین و تنش در تایوان، انگیزه کشورهای بریکس برای کاهش وابستگی به دلار را افزایش داده است

 چالش های پیش روی ترامپ: چرا استراتژی او ممکن است شکست بخورد؟

کارشناسان چهار دلیل اصلی برای احتمال ناکامی ترامپ ذکر می کنند:

۱. رشد اقتصادهای غیرغربی: سهم کشورهای بریکس از تولید ناخالص جهانی از ۳۱ درصد در ۲۰۲۳ به ۳۵ درصد در ۲۰۲۵ رسیده است.

۲. تمایل اروپا به تنوع بخشی: اتحادیه اروپا به رغم همکاری با آمریکا، نمی خواهد به طور کامل از بریکس جدا شود زیرا چین بزرگ ترین شریک تجاری آن است.

۳. نوآوری های مالی بریکس: سیستم BRICS-Pay هرچند هنوز ابتدایی است اما در درازمدت می تواند به یک آلترناتیو واقعی تبدیل شود

۴. رقابت داخلی در آمریکا: مخالفت دموکرات ها با سیاست های تهاجمی ترامپ، ممکن است بودجه لازم برای اجرای کامل استراتژی را محدود کند

 از بن بست تا جنگ ارزی

در چنین شرایطی ناظران سیاسی در سناریوی محتمل تداوم رقابت بین دلار و ارزهای بریکس را بدون پیروزی قطعی هیچ یک از آن هاپیشبینی می کنند. در این حالت، جهان به سمت یک سیستم مالی دوپاره حرکت می کند. این در حالی است که در یک سناریوی بدبینانه، تشدید تحریم های آمریکا و پاسخ متقابل بریکس، به یک جنگ تجاری تمام عیار و رکود جهانی منجر خواهد شد.

این در حالی است که ترامپ با استفاده از ابزارهای تحریم، فناوری و فشار دیپلماتیک، سعی دارد سلطه دلار را حفظ و بریکس را به حاشیه براند. اما واقعیت این است که جهان دیگر تک قطبی نیست. حتی اگر آمریکا در کوتاه مدت موفق به کاهش نفوذ بریکس شود، نمی تواند رویای چندقطبی شدن نظام مالی جهانی را نابود کند. کلید حل این تنش ها، نه در تحریم های بیشتر بلکه در بازتعریف قواعد بازی بر اساس توازن جدید قدرت های جهانی است.

این خبر توسط سایت خبرآنلاین منتشر شده و خبر ناب صرفا آن را به اشتراک گذاشته است.

منبع : خبرآنلاین