بازیگران سریال تورم
به گزارش سرویس اقتصادی خبر ناب به نقل از فرارو - یک پژوهش جدید درباره ریشه ها و ویژگی های تورم در ایران، بازیگران اصلی این پدیده مزمن را معرفی کرد. این مطالعه نشان می دهد که از میان تکانه های تحریمی و تکانه های پولی، تحریم ها اثر ماندگارتری بر افزایش تورم در اقتصاد ایران دارند.
به گزارش دنیای اقتصاد، علت این امر به این نکته بازمی گردد که تکانه خارجی از سه کانال انتظارات، تقاضا و عرضه بر تورم و تولید اثر می گذارد؛ در حالی که اثر تکانه پولی فقط محدود به کانال تقاضا است. در همین ارتباط، احمدرضا جلالی نائینی، اقتصاددان، در ارائه آخرین مطالعه خود بر این نکته تاکید کرد که با وجود غالب بودن اثر تحریم و نرخ ارز در کوتاه مدت، در بلندمدت عامل پولی تعیین کننده اصلی نرخ تورم است و نباید از آن غافل شد.
به عقیده این استاد دانشگاه، با توجه به اثرگذاری تکانه خارجی بر کاهش ارزش ریال و نیاز واحد های تولیدی به سرمایه در گردش، سیاستگذار پولی با بده -بستان میان رکود و تورم مواجه می شود و با پاسخ به این نیاز، متغیر های پولی نظیر پایه پولی را افزایش می دهد.
در ماه های پایانی سال گذشته، همایش «دنیای اقتصاد» با حضور صاحب نظران و کارشناسان برجسته برگزار شد و آینده اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۳ مورد بررسی قرار گرفت. احمدرضا جلالی نائینی، استاد گروه اقتصاد موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی، در ارائه خود از روند فعلی تورم در اقتصاد ایران، به تشریح علل و ریشه های تورم در اقتصاد ایران پرداخت و ضمن بررسی عوامل موثر بر افزایش یا کاهش سطح تورم در ایران، به روند آتی آن در ماه های پیش رو اشاره کرد. متن زیر شرح سخنان این اقتصاددان در همایش چشم انداز سال ۱۴۰۳ است.
همایش چشم انداز اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۳، در ماه های پایانی سال ۱۴۰۲ و از سوی «دنیای اقتصاد» برگزار شد و صاحب نظران حوزه های مختلف به ارائه تحلیل های خود از وضعیت فعلی و آتی اقتصاد ایران پرداختند. احمدرضا جلالی نائینی، استاد گروه اقتصاد موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی یکی از کارشناسان حاضر در این برنامه بود و به بررسی و تحلیل تورم در اقتصاد ایران پرداخت.
ویژگی های تورم در اقتصاد ایران
جلالی نائینی صحبت های خود را با این نکته آغاز کرد که در اقتصاد ایران، جهش های تورمی غالبا پادچرخه ای عمل می کند و در دوران رکود رخ می دهد و همزمان با اصابت تکانه های ارزی، به واسطه محدودیت تراز پرداخت ها و تحریم ها، اتفاق می افتد. نائینی در ادامه برای تورم اقتصاد ایران چهار ویژگی مهم بیان کرد.
بر این اساس، طبق شکل یک و با بررسی رفتار تاریخی نرخ تورم، رشد تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت و نرخ ارز بازار آزاد می توان دریافت که افزایش نرخ تورم که به موجب انبساط تقاضا ناشی از سیاست های پولی و مالی ایجاد شده را می توان با سیاست های انقباضی پولی و بهنگام کنترل کرد، اما کنترل تورم هایی که از تکانه های عرضه و فشار هزینه ناشی می شود به سهولت میسر نیست.
دومین ویژگی قابل توجه تورم ایران که در شکل ۲ کاملا قابل مشاهده است، آن است که نرخ تورم طی سال های ۱۴۰۲-۱۳۹۷ لختی (پایداری) بیشتری در نرخ های بالاتر داشته و که نه تنها با رفتار نرخ تورم در دوره های قبلی خیلی متفاوت بوده بلکه ماهیت آن از تورم مزمن به تورم لجام گسیخته تغییر کرده است.
سومین ویژگی تورم در اقتصاد ایران این است که شاخص قیمت تولید کننده و مصرف کننده در بخش کالا همبستگی بالایی داشته و در مقابل تکانه های ارزی جهش شدیدتری نسبت به بخش خدمات دارند، اما شاخص قیمت تولید کننده و مصرف کننده در بخش خدمات با یک وقفه و با شدت بیشتری به این تکانه ها واکنش نشان می دهند. معمولا در پی اصابت تکانه های ارزی قیمت کالا های واسطه ای و سرمایه ای در قیاس با نرخ دستمزد افزایش می یابد، بنابراین هزینه تولید در بخش کالا سریع تر از بخش خدمات بالا می رود. این افزایش هزینه در تولید متعاقبا به سبد مصرف منتقل می شود.
جلالی نائینی در تشریح آخرین ویژگی تورم در ایران بیان کرد که طبق آمار های سه دهه اخیر، نرخ رشد ارز در مقایسه با سایر متغیر های کلان بیشترین همبستگی با نرخ تورم را داشته است.
او در ادامه بر این نکته تاکید کرد که تبعات جهش های نرخ ارز در اقتصاد ایران محدود به تغییر در قیمت های نسبی نیست و آثار دیگری بر جا می گذارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
فشار تورمی از کدام کانال ها وارد می شود؟
جلالی نائینی در ادامه به ارائه شمای کلی نحوه ایجاد و انتشار فشار های تورمی در اقتصاد ایران پرداخت. اقتصاد ایران طی نیم قرن اخیر ویژگی های یک اقتصاد باز و کوچک و صادرکننده کالا های خام، با تمرکز تولید بر فرآوری نهایی را داشته است. هر چند طی ۱۰ سال گذشته جانشینی واردات در سطح گسترده ای اتفاق افتاده، اما هنوز تولید در شماری از بخش ها نیاز به واردات کالا های واسطه ای و سرمایه ای دارد و در شماری از اقلام تولید داخلی کفایت تقاضای داخلی را نمی دهد. به طور کلی و همان طور که شکل ۵ نشان می دهد، دو نوع غالب تکانه بر تورم اقتصاد ایران اثر می گذارد؛ تکانه های اسمی حاصل شده از سیاست های مالی و پولی و تکانه های خارجی شامل تکانه های رابطه مبادله و تحریم ها دو عامل اصلی اثرگذار بر اقتصاد ایران به شمار می رود و مبادی ورودی و مکانیسم تسری این دو تکانه، کانال عرضه و تقاضا است.
تکانه های خارجی سه اثر متفاوت بر جا می گذارند. تبعات فوری اصابت تکانه خارجی عبارتند از کاهش تقاضای دارایی ریالی، افرایش نرخ ارز و تحریک انتظارات تورمی. در دومین گام، اثر تکانه خارجی از کانال عرضه تسری می یابد و با ایجاد محدودیت در تراز پرداخت ها و جریان تجارت خارجی و افزایش نرخ ارز، هزینه واردات نهاده های تولید افزایش یافته و این امر هزینه تولید را افزایش و موجب انقباض عرضه می شود. در نتیجه اصابت این نوع تکانه نیاز به سرمایه در گردش افراد حقیقی و حقوقی افزایش یافته و سبب افزایش تقاضای درون زا برای اعتبارات بانکی می شود. بانک ها هم برای گرفتن خطوط اعتباری از بانک مرکزی صف می بندند. در نهایت آثار افزایش تقاضای درون زا به ترازنامه سیستم بانکی و بانک مرکزی منتقل می گردد. آخرین اثر تکانه های خارجی به این صورت است که بر اثر منفی شدن رابطه مبادله یا وضع تحریم ها درآمد حاصل از فروش نفت کاهش می یابد، در نتیجه درآمد دولت کاهش یافته و با تشدید کسری بودجه، در نهایت آثار آن نیز روی ترازنامه بانک مرکزی تخلیه می شود.
به این ترتیب، تکانه های خارجی از مجرای عرضه و تقاضا وارد شده و از درگاه بودجه دولت، ترازنامه بانک مرکزی و ترازنامه شبکه بانکی به کل اقتصاد تسری پیدا می کند. باید در نظر داشت که تکانه های اسمی و خارجی هر دو آثار خود را از طریق ترازنامه بانک مرکزی و شبکه بانکی به کل اقتصاد منتقل می کنند. باید توجه داشت که در صورتی که اقتصاد تنها یک تکانه اسمی انبساطی صرف را تجربه کند (تکانه خارجی صفر باشد)، بانک مرکزی می تواند مطابق با رویکرد کلاسیک پولی و با کاهش پایه پولی یا افزایش نرخ بهره اقدام به رفع این آثار کند.
تکانه های خارجی تحریم از طریق افزایش تقاضای درون زا برای تامین مالی کسری بودجه و سرمایه در گردش بنگاه ها بر ترکیب و نرخ رشد کل های پولی اثر می گذارد؛ بنابراین لازم است که تفاوت برون زایی و درون زایی تغییرات در ترازنامه بانک مرکزی و شبکه بانکی را بتوانیم درنظر داشته باشیم و تفکیک کنیم. تکانه های خارجی که موجب بروز تکانه از نوع فشار هزینه می شوند دو اثر هم زمان دارند، هم نرخ تورم را افزایش می دهند و هم تولید بالقوه را کاهش می دهد و در صورت تداوم، انتظارات تورمی را پابرجاتر می کنند. برخی از صاحب نظران اشاره می کنند که سیاست بهینه پولی فقط محدود به مقابله با تورم نیست و در صورت وقوع تکانه سمت عرضه، مقام پولی نمی تواند نسبت به افت تولید و گسترش وضعیت رکودی بی تفاوت باشد و با بده-بستان تولید و تورم مواجه است.
چالش نرخ بهره
براساس این پژوهش، پیش تر درباره مجرای انتظارات و اثر تکانه های خارجی منفی و افزایش نرخ ارز بر تضعیف تقاضای دارایی های ریالی اشاره شد. در این میان، نرخ های سود بانکی پایین تر از نرخ تورم انتظاری و مالیات تورمی مزید بر علت می شود. بر اساس نظریه های متعارف، تقاضای پول را می توان به دو بخش تقاضای دارایی و تقاضای معاملاتی و احتیاطی تقسیم کرد. وقتی نااطمینانی افزایش می یابد و انتظارات تورمی تقویت می شود تقاضای معاملاتی و احتیاطی که سیالیت بیشتری دارند افزایش می یابد و، چون در این شرایط وظیفه ذخیره ارزش پول تضعیف می شود، تقاضای دارایی های ریالی کاهش می یابد. نسبت پول به نقدینگی تقریبی برای تغییر در این دو بخش از تقاضا است. شکل ۶ سهم از رشد نقدینگی برحسب مصارف را نشان می دهد. بر همین اساس رشد پول بالاتر از رشد نقدینگی بوده و نسبت پول به نقدینگی افزایش یافته است. زمانی که به علت تکانه های منفی خارجی نرخ ارز افزایش می یابد، تقاضای دارایی برای ریال کاهش، اما تقاضای معاملاتی بالا می رود.
تکانه اسمی مهم تر است یا تکانه خارجی؟
نتایج پژوهش این استاد دانشگاه در شکل ۷ نشان می دهد در صورتی که مقام پولی واکنشی از خود نشان ندهد، اثر فوری یک تکانه خارجی بر تورم بیشتر و طولانی تر از تکانه پایه پولی در اقتصاد است. علت این امر به این نکته باز می گردد که تکانه خارجی از سه مجرای انتظارات، تقاضا و عرضه بر تورم و تولید اثر می گذارد درحالی که اثر تکانه پولی فقط محدود به مجرای تقاضا است.
با نرخ ارز چه باید کرد
بر اساس شکل ۸، شاخص قیمت کالا های مبادله ای طی سال های اخیر بالاتر از شاخص قیمت مصرف کننده قرار داشته و این موضوع نشان می دهد کالا های مبادله ای گران تر شده اند. اگر سازوکار تخصیص منابع در کشور کارآتر، هزینه مبادله کمتر، سیاست خارجی همراه تر و ابعاد رانت جویی محدودتر بود، طی پنج سال گذشته علائم قیمتی موجب افزایش تولید کالا های مبادله ای و جایگزینی وسیع تر واردات می شد و با رشد خالص صادرات، ضربه پذیری اقتصاد از کالا های خارجی را محدود می کرد. مراد از ذکر این مشاهده سیاست میخکوب کردن ارز تحت شرایط نامساعد توسط بانک مرکزی نیست.
در زمان اصابت تکانه های منفی خارجی، سازوکار های اقتصادی و تغییر در عرضه و تقاضای نسبی ارز باعث تغییر نرخ ارز میشود. در این حالت بانک مرکزی و اقتصاد کشور تحت تاثیر تکانه برون زای ارزی هستند و امکان دخالت گسترده در بازار به علت عدم دسترسی به منابع ارزی و بازار های مالی بین المللی وجود ندارد و مقام پولی در مقابل عمل انجام شده قرار می گیرد. این وضعیت با افزایش سیاستی نرخ ارز توسط مقام مسوول متفاوت است. در متون علمی واکنش درخور سیاستگذار به تکانه های منفی خارجی افزایش نرخ حقیقی ارز است. اما مقامات پولی و مالی با تدوین و اجرای بسته سیاستی مناسب و کنترل انتظارات تورمی، مانع افزایش ابعاد افزایش نرخ ارز حقیقی می شوند.
ثابت نگه داشتن نرخ ارز در تورم های بالا سیاستی قابل تداوم نیست. کنترل نرخ ارز از طریق سیاست گذاری چند بعدی معتبر و باورپذیر که باعث کاهش نااطمینانی های اقتصادی و سیاسی شده و انتظارات تورمی را لنگر می کند، میسر می شود. نتایج به دست آمده از چند الگوی منتخب نقش تعیین کننده نوسانات نرخ ارز بر نوسانات تورم در کوتاه و میان مدت در اقتصاد ایران را تایید می کند.
نوسانات کوتاه مدت نرخ تورم بیشترین تاثیر را به ترتیب، از نوسانات نرخ ارز، انتظارات تورمی و رشد پول می گیرد. بر اساس آمار های اعلام شده، کاهش رشد نقدینگی در چرخه های کوتاه مدت لزوما با کاهش تورم همبستگی زیادی ندارد، اما در افق بلندمدت کنترل نقدینگی اثربخشی بالاتری دارد. علاوه بر نرخ ارز، در کوتاه و میان مدت نوسانات نرخ تورم تحت تاثیر نوسانات انتظارات تورمی است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که هر چند متغیر های انتظارات تورمی و نرخ ارز در رفتار نرخ تورم بسیار اثر گذار هستند، اما شکاف تولید (فشار تقاضای حقیقی) در کوتاه مدت اثر معناداری بر تورم ندارد.
این خبر توسط سایت فرارو منتشر شده و خبر ناب صرفا آن را به اشتراک گذاشته است.
منبع : فرارو
- عکس - تیپ و چهره جدید (بهتاش) سریال پایتخت؛ بهرام افشاری در 36 سالگی
- زیبایی حیرت آور جمیله زن تقی سریال پایتخت بیرون سریال + عکس واقعی و بیوگرافی !
- عکس احساسی بازیگر گناه فرشته برای روز مادر
- عموکاووس سریال نون خ خلبان هلیکوپتر بود ! + عکس دوران خلبانی با هلیکوپتر جنگی
- فلور نظری خواهر زن افاده ای ماشالا خان را دیگر نمیشناسید! + تصاویری دیده نشده در آلمان
- زمان پخش سریال لالایی از شبکه نمایش خانگی با بازی عمو پورنگ اعلام شد
- مثلث عشقی همایون شجریان با مارال بنی آدم و سحر دولتشاهی ! - سحر حرف آخر را زد + تصاویری فصل الخطابی
- زیبایی خیره کننده مریم مومن در جدیدترین عکس اش ! - خانم بازیگر مدل شد !
- عکس شوهر مو بلوند و ملوس خانم بازیگر گیلدخت - یاسمن معاوی کیست؟!
- زیبایی خیره کننده نوزاد سریال دردسرهای بزرگ بعد سالها - چشم رنگی و جذاب+ عکس و بیوگرافی
- عکس جدید نفیسه روشن غوغا کرد - علاقه شدید خانم به بازیگر به طبیعت
- فیگور خاص محمدحافظ، پسر هادی چوپان - هادی چوپان 2 در راهه+عکس
- عکسی از حمید فرخ نژاد در کنار سیاستمدار مشهور
- سفر تاریخی غلامرضا تختی و محمدعلی فردین به توکیو+عکس
- سلفی لیندا کیانی با یک تیم سیاه و سفید در اتاق گریم
- تغییر چهره مادر بایرام سریال اخراجی هابعد 17سال + عکس دختر زیبای مینا جعفرزاده !
- قیمت گوشت تنظیم بازاری اعلام شد - جزئیات قیمت
- راهنمای سری بازار مسکن
- بازنشستگان حتما بخوانند - اطلاعیه مهم سازمان تامین اجتماعی درمورد حقوق بازنشستگان
- تصمیم ویژه برای بازار سرمایه - دامنه نوسان بورس چه تغییری کرد؟
- رونق بازار و زیرزمینی فروش حواله خودرو مادران
- لیست خودروهای برقی وارداتی؛ دوئل ایرانخودرو و سایپا با چهار شرکت خصوصی
- سیاهی لشکر بازار موبایل؛ ازگلکسی a05s تا ردمی 10
- ریزش سنگین قیمت ها در بازار خودرو - قیمت این خودرو 200 میلیون تومان ریخت
- شرایط خرید خودروهای برقی اعلام شد - ثبت نام متقاضیان فقط با 100 میلیون تومان
- معاملات سرپایی مسکن در منطقه 22 تهران!
- آخرین سفر رئیس جمهور فقید، برای افتتاح یک طرح عمانی 20 ساله بود
- طلای دست دوم چقدر می ارزد؟