شاه کلید مهار تورم
به گزارش سرویس اقتصادی خبر ناب به نقل از فرارو - خاطره یحیایی در دنیای اقتصاد نوشت: اولویت های هر کشور نشانگر رویا ها وکابوس های آن و بیانگر دیدگاه های مختلف درباره چگونگی عملکرد اقتصاد است. اولویت های کشوری مانند ایران که برای بیش از چهاردهه به تورم های دورقمی عادت کرده، ولی هیچ گاه دچار ابرتورم هم نشده، با کشوری مثل آمریکا که مردمش تورم ۵درصدی را هم تحمل نمی کنند یا کشور هایی مانند مجارستان و آلمان که ابرتورم های بزرگی را تجربه کرده اند و از هرگونه افزایش تورمی هراس دارند، متفاوت است. با وجود عادت جمعی به تورم های دو رقمی (حدود ۲۰ تا ۳۰درصد) تورم های سال های اخیر در کانالی بالاتر از کانال ۲۰ تا ۳۰ درصد بوده اند که سبب شده، هم مردم و هم سیاستگذار یک صدا به دنبال کاهش تورم و ورود آن به کانال بلندمدت خود باشند. اما این چگونه ممکن است؟
دو دیدگاه عمده در ایران در این خصوص به وجود آمده است: اول طرفداران جریان اصلی علم اقتصاد که به دنبال مدل های علمی (یا به قول برخی مدل های کتاب های درسی) هستند و می گویند بدون افزایش نرخ بهره اسمی و رسیدن بهره اسمی به تورم و صفر شدن نرخ بهره حقیقی (نرخ بهره اسمی منهای تورم) امکان کاهش نرخ تورم در ایران به محدوده تک رقمی مثل بیش از ۱۰۵ کشور جهان وجود ندارد.
این دسته افزایش نرخ بهره (اهرم اصلی سیاست پولی) را در کنار انضباط بودجه دولت (سیاست مالی) و جلوگیری از بار های فرا بودجه ای بر بانک ها توصیه می کنند. شواهد جهانی کاملا موید نظر این دسته است. همچنین شواهد داخلی از سال های ۹۲ تا ۹۶ هم نشان می دهد با مثبت شدن نرخ بهره حقیقی، نرخ تورم در ایران تک رقمی شد.
دسته دوم معتقدند اقتصاد ایران با دیگر کشور ها تفاوت جدی دارد و سیاست متعارف پولی (تغییرات نرخ بهره) در این اقتصاد مثل اقتصاد کشور های دیگر کار نمی کند.
این دسته مهم ترین تفاوت ایران با کشور های دیگر را در نکول پنهان شده در ترازنامه بانک ها می دانند؛ یعنی حجم بزرگ وام هایی که داده شده، ولی بدون اینکه پس داده شوند، مدام امهال و استمهال می شوند و بمب ساعتی هستند که با افزایش نرخ بهره می توانند منفجر شوند. این دسته ایجاد محدودیت بر ترازنامه بانک ها وکل های پولی را توصیه می کنند.
دسته اول در پاسخ به این استدلال دسته دوم می گویند که بدون افزایش نرخ بهره، نکول استراتژیک (strategic default) در نظام بانکی وجود خواهد داشت و این بمب ساعتی نه تنها خنثی نشده، بلکه بزرگ تر هم خواهد شد. از نظر این دسته، افزایش نرخ بهره، پله اول جلوگیری از اضافه شدن به انبار مهمات این بمب ساعتی است. همچنین این دسته معتقدند کنترل ترازنامه و محدودیت های مقداری صرفا در شرایطی که نرخ بهره حقیقی به صفر نزدیک است کار می کند و نباید انتظار داشت که جای نرخ بهره را بگیرد.
اما تئوری اقتصاد به ما می گوید، در شرایطی که سیاست پولی انبساطی مخارج کل مصرف کنندگان، بنگاه ها و دولت ها را بر روی کالا ها و خدمات افزایش می دهد، آیا این تقاضای جدید به افزایش تولید و اشتغال می انجامد یا فقط قیمت ها را بالا می برد و سرعت تورم را زیاد می کند؟ واضح است که بدون افزایش نرخ بهره و در شرایطی که کشور چهار دهه در شرایط پولی انبساطی (نرخ بهره منفی) زندگی کرده، هر افزایش تقاضایی، چه از سمت انتظارات و چه از سمت دولت به تورم های بالاتر منجر شده و امکان کاهش تورم هم وجود ندارد.
تصمیمات بانک مرکزی اساس سیاست پولی را شکل می دهد. سیاست های پولی و بودجه ای تنها در کشور هایی از یکدیگر جدا هستند که به لحاظ مالی، توسعه یافته باشند و دولت مجبور نباشد کسری بودجه را با چاپ پول جبران کند، بلکه بتواند برای پرداخت پول در آینده از روش استقراض (انتشار اوراق) استفاده کند و بانک مرکزی تعیین کند چه مقدار از این بدهی ها پولی شوند، یعنی شکل پول یا معادل آن را به خود بگیرند و مابقی بدهی به صورت اوراق قرضه ای که نرخ بهره دارد منتشر شود.
برای روشن تر شدن موضوع باید این قضیه را شفاف کنیم که نرخ بهره چگونه باعث تغییر رفتار و کاهش تورم می شود. بانک مرکزی در راستای اجرای سیاست پولی خود، با عملیات بازار باز برای دستیابی به نرخ بهره هدف خود در بازار بین بانکی، به خرید اوراق دولتی (افزایش ذخایر و کاهش نرخ بهره) و فروش اوراق دولتی (کاهش ذخایر و افزایش نرخ بهره) می پردازد. عملیات بازار باز موجب نوسان پایه پولی و نرخ های بهره شده و مقدار حجم پول در معاملات (M۱) و دیگر مقادیر کلی پول را تغییر می دهد.
در این منظومه نرخ بهره در بازار پول هزینه وجوهی است که می توانند به مشتریان خود وام دهند یا در اوراق بهادار سرمایه گذاری کنند. با افزایش این هزینه بانک ها نرخ بهره وام های خود را بالا می برند و در اعطای اعتبار گزینشی تر عمل می کنند. در نهایت این سیکل به کاهش مصرف و سرمایه گذاری که از اجزای تقاضای کل هستند منجر شده و سبب کاهش تورم می شود.
سیاستی که از اوایل سال ۱۴۰۰ با کنترل مقداری ترازنامه ها توسط بانک مرکزی، تامین مالی از طریق شبکه بانکی را با محدودیت جدی مواجه کرده است هر چند در کل سیاست قابل قبولی است و باعث شده اندکی از انبساط پولی در کشور جلوگیری شود؛ اما در ایران با توجه به پایین بودن نرخ سود و بالا بودن نرخ تورم، نرخ بهره حقیقی همواره منفی است که خود به خود به تقاضای بسیار بالا برای تسهیلات منجر شده و کشور را به ورطه تورم های بالا می کشاند و به جز منافعی کوچک در کاهش تورم در مقابل هزینه های بزرگی مانند تحمیل رکود دستاورد دیگری نخواهد داشت.
به عبارت دیگر در شرایطی که نرخ بهره در ایران منفی است، هر گونه سیاست نامتعارف پولی نظیر کنترل مقداری ترازنامه (کل های پولی) هر چند ممکن است اثرات کوتاه مدت و کوچکی داشته باشد، اما به هیچ وجه نمی تواند به عنوان راه حل جایگزین افزایش نرخ بهره (صفر کردن بهره حقیقی) عمل کند.
این خبر توسط سایت فرارو منتشر شده و خبر ناب صرفا آن را به اشتراک گذاشته است.
منبع : فرارو
- واکنش احساسی منوچهر هادی به گریه های مهدی طارمی+عکس
- سلفی لیندا کیانی با یک تیم سیاه و سفید در اتاق گریم
- عکس - تیپ و قد جالب (مرضیه سریال آوای باران) در کوهستان های تهران
- تغییر چهره باورنکردنی نادر سریال آوای باران بعد 11 سال + عکس
- عکس زن زیبا و بچه های جذاب منصور خواننده ایرانی ! + بیوگرافی و حاشیه ها
- تغییر چهره زیبای تینای سریال بچه مهندس بعد 4 سال + عکس فرناز رهنما !
- تنها تصویر از پدر و مادر عرفان طهماسبی، نابغه عصر جدید - آقای خواننده رو اون گوشه دیدین؟+عکس
- عکس تازه بازیگر معروف تلویزیون با حجاب کامل
- تصاویری از (یانگوم) در کنار پدر و مادر واقعی اش به مناسبت (روز والدین)+عکس
- دختران جهان، عاشق جذاب ترین پسر ترکیه شدند + تصاویری شوکرو
- تغییر چهره مادر بایرام سریال اخراجی هابعد 17سال + عکس دختر زیبای مینا جعفرزاده !
- زیبایی خیره کننده خانم بازیگر هفت سر اژدها بیرون سریال ! + تصاویر و بیوگرافی النا آهی !
- زمان پخش سریال لالایی از شبکه نمایش خانگی با بازی عمو پورنگ اعلام شد
- واکنش نجم الدین شریعتی مجری مذهبی کشورمان به شهادت رئیس جمهور - رئیس جمهور ایران دیروز دعوت حق را لبیک گفت +عکس
- عکس زیبایی وصف ناپذیر لیندا کیانی در عکس جدیدش ! - خانم بازیگر جذاب بازگشت !
- غوغا چشم خمارترین خانم بازیگر ایرانی - الهه حصاری با چهره نچرالش پیدا شد
- 120 هزار تن برنج خارجی وارد شده
- مهلت خرید خودروهای برقی تمدید می شود؟
- قیمت مرغ امروز 1 خرداد 1403
- خودروی چینی جدید بازار خودرو ایران
- موقعیت خاص در بازار سکه و ارز - روند صعودی قیمت ارز چگونه مهار شد؟
- اعتبار مجوزهای الکترونیکی منقضی شده تمدید می شود
- تامین 2 هزار دستگاه اتوبوس برون شهری برای مراسم تشییع شهدای خدمت
- نرخ بیکاری جمعیت 15 سال به بالا، کاهش یافت
- قیمت خودرو در نخستین روز خرداد؛ بازار به تعطیلی رفت؟
- کاسبی جدید با خودروهای برقی - 500 میلیون بده حواله آئودی بگیر!
- رشد اندک بورس - افزایش یک هزار و 237 واحدی شاخص کل
- تصویری غم انگیز از جای خالی رئیس جمهور در هواپیمای اختصاصی دولت