مجازات اعدام چقدر بازدارندگی دارد؟

به گزارش سرویس اجتماعی خبر ناب به نقل از خبرآنلاین - علی سلیمی: در سال ۱۹۸۹ کلاد جونز به جرم قتل آلن هیلزنداگر بازداشت شد، در حین ارتکاب جرم هیچ شاهد عینی وجود نداشت و تنها دو نفر که خودرویی را در آن سوی خیابان تعمیر می کردند به عنوان شاهد شناخته شدند. این دو نفر نیز از آنجایی که فاصله زیادی با محل جرم داشتند نمی توانستند چهره قاتل را تشخیص دهند. اما به رغم تمامی این موارد کلاد جونز توسط پلیس دستگیر شد و مهم ترین مدرک پلیس از حضور وی در صحنه جرم، تار مویی بود که از او در محل پیدا شد. مهم ترین مدرک پلیس، همان تار موی جونز بود که در صحنه جرم پیدا شده بود. در نهایت همان تار موی ساده کار دست جونز داد و در سال ۲۰۰۰ کلاد جونز اعدام شد. با چالش های فراوان و در نهایت در سال ۲۰۱۰ آزمایش دی. ان. ای روی تار مویی که به کلاد جونز نسبت داده شده بود انجام شد و مشخص گردید این تار مو مربوط به کلاد جونز نیست و او بی گناه اعدام شده بود.

تاریخ علم حقوق پر است از مثال های آدم هایی که بی گناه اعدام شده اند و چندین سال بعد بی گناهی آنها مشخص شده است. اما چه سود که پس از اعدام آب رفته به جوی باز نمی گردد و اعدام شاید تنها مجازاتی است که دیگر هیچ راه برگشتی باقی نمی گذارد زیرا که حق حیات را از فرد می گیرد.

در دهه های گذشته و به دلایل گوناگون استفاده از مجازات یا کیفر اعدام در بسیاری از کشورها یا ممنوع شده یا تا حد بسیار زیادی کاهش یافته است. اما در برخی کشورها نیز اینگونه نیست. به طور کلی هدف از مجازات ها کاهش میزان جرم و جنایت است اما حداقل در ایران پژوهش ها حاکی از این هستند که اعدام نقش بازدارندگی در ابتلا به جرم و جنایت نداشته است. خبرگزاری فارس در گزارشی اعلام کرده بود؛ پژوهش های انجام شده در این حوزه نشان می دهد که کیفر اعدام و ترس از آن برای ایجاد ارعاب و واهمه در نهاد اشخاصی که مصمم به ارتکاب این جرائم هستند، موثر واقع نشده است. در این پژوهش ها تاثیر کیفر اعدام در بازداری از جرائم جنسی مستوجب اعدام، قتل عمد و مواد مخدر مورد بررسی قرار گرفته بود. مواجهه با جرم از طریق دستگیری و مجازات از طریق سلب حیات (اعدام) مبارزه با معلول است و چاره قطعی کنترل رفتارهای مجرمانه نیست. اما اینکه چرا همچنان بر حکم اعدام تاکید ورزیده می شود محل بحث و پیگیری است.

کاهش میزان مجازات اعدام در برخی کشورها که این اتفاق برای آنها افتاده است پس از سال ها فعالیت و به دلایل متعددی اتفاق افتاده است که برخی از این دلایل بر شرح زیر هستند:

اعدام بالاترین حد نفی حقوق بشر است

قوانین بین المللی که توسط سازمان جهانی حقوق بشر (UDHR) در سال ۱۹۴۸ تبیین شده است مشخصا اجازه گرفتن حیات دیگری را می گیرد و اعلام می کند اعدام در هر موردی حقوق اولیه بشر را نقض می کند. مساله این است که کسانی که به دیگران صدمه وارد می کنند، اغلب خود قربانی خشونت دیگران بوده اند. ضربه ناخوشایند حاصل از خشونت، پیامد زیادی بر کسانی دارد که از آن رنج برده اند و ممکن است موجب متجاوز شدن خود آن ها شود. این وضعیت ممکن است با مشکلات اجتماعی رایج مثل نابرابری و تبعیض، فقر، ناکارآمدی نهادی، اعتیاد و سوء مصرف، غفلت، بیماری روانی، یا ناتوانی ذهنی تشدید شود و چرخه ای از جرائم خشونت آمیز ایجاد کند که احتمالاً می شد از آن پیش گیری کرد تا هرگز رخ ندهد.

اعدام، بازدارنده جرم است؟

افراد طرفدار مجازات اعدام اغلب می گویند که این کار یک عامل بازدارنده مفید برای شنیع ترین جنایات در جامعه است. اما همانطور که شواهد بین المللی نیز نشان می دهند ، مجازات اعدام نقش بازدارندگی ندارد. گزارشی در سال ۲۰۱۲ توسط محققان در شورای ملی تحقیقات آکادمی های آمریکا نشان داد که ایالت هایی از ایالات متحده آمریکا که از مجازات اعدام استفاده می کنند نرخ قتل مشابهی با ایالت هایی دارند که از این مجازات استفاده نمی کنند.

احتمال تبدیل اعدام به ابزاری سیاسی؟

تجربه تاریخی در کشورهای مختلف نشان می دهد اگر مقامات قضایی فرد مجرم را به شکل یک تهدید برای نظام سیاسی آن کشور ببینند، احتمال خیلی بیشتری وجود دارد که به اعدام محکوم شود. درواقع، در برخی کشورهای دنیا، از صدور احکام اعدام برای فعالان مخالف نظام سیاسی آن کشور بسیار استفاده می شود.

در صدور احکام اعدام تبعیض نژادی بسیار تاثیر‎گذار است

بر اساس پژوهشی در ایالات متحده، شواهد گسترده ای از تعصب نژادی در مورد مجازات اعدام وجود دارد. اگر فردی عضو یک گروه اقلیتی باشد احتمال خیلی بیشتری برای محکوم شدن او به اعدام وجود دارد. به عنوان مثال یک مطالعه در سال ۲۰۰۷ در کانِکیکات (Connecticut) نشان داد که متهمان آمریکایی-آفریقایی تبار سه برابر بیشتر از متهمان سفیدپوست مجازات اعدام شامل حال شان می شود.

ماجرای مجازات اعدام در چین و عربستان

معمولا کشورهایی که بیشترین افراد را اعدام می کنند اغلب همان کشورهایی هستند که نگرانی جدی در مورد عادلانه بودن سیستم قضایی آنها وجود دارد. مثلا چین که جز اعدام کننده ترین کشورها به حساب می آید صدور احکام اعدام در آن به دور از شفافیت است و استفاده از مجازات اعدام در این کشور به عنوان یک راز دولتی تلقی می شود. حتی نمی توان با اطمینان در مورد تعداد افرادی که سالیانه در این کشور اعدام می شوند نظر داد. یا در عربستان احکام اعدام گاهی بر اساس اعترافات زندانیان که تحت شکنجه به دست می آید صادر می شوند.

پس از سالیان طولانی و با بررسی آسیب ها و پیامدها، مجازات اعدام در دنیا رو به کاهش است هر چند برخی کشورها همچنان از آن بسیار استفاده می شود و هر جامعه ای نیاز دارد در این باره به پژوهش و بررسی اثرات، پیامدهای این پدیده و حقوق انسانی افراد بپردازد.

/ amnesty

این خبر توسط سایت خبرآنلاین منتشر شده و خبر ناب صرفا آن را به اشتراک گذاشته است.

منبع : خبرآنلاین