متولی ترجمه و انتشار کتاب های دفاع مقدس کیست؟

در این نوشتار به صورت خیلی گذرا، با استناد به مصاحبۀ سه نفر از مدیران این حوزه، موضوع دوم، مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. به خلاصۀ این مصاحبه ها دقت کنید:

«سردار علی ناظری دبیر دوازدهمین نمایشگاه کتاب دفاع مقدس و مقاومت:

این نکته مهم است که مقام معظم رهبری در هفتۀ دفاع مقدس سال ۱۳۹۷ بحثی به عنوان نهضت ترجمۀ آثار دفاع مقدس را مطرح کردند.

از آن روز تا الان بیش از ۶۰۰ عنوان کتاب به ۱۵ زبان زنده دنیا ترجمه شده است.

دستگاه های مختلفی این کار را انجام می دهند اما همچنان نیاز به تقویت دارد.

این ها فقط کتاب هایی هستند که در ایران تولید، ترجمه و توزیع شده است.

بیش از دوسوم آنها توسط مترجمان خارجی ترجمه شده است.»[۱]

(دو بند آخر این مصاحبه بسیار قابل تامل بوده و سؤالات و ابهامات بسیاری در آن نهفته است که در این نوشتار مجال پرداختن به آنها نیست.)

«حجت الاسلام شیرازی جانشین سازمان عقیدتی سیاسی وزارت دفاع:

تاکنون در مجموع ۲۲۶ عنوان کتاب دفاع مقدس و جبهۀ مقاومت به زبان های مختلف ترجمه و چاپ شده است.

در مجموع تا به امروز ۷۴ عنوان کتاب دفاع مقدس به ۱۵ زبان زنده دنیا ترجمه و چاپ شده است.

همچنین ۱۳ عنوان ترجمه شده و آمادۀ چاپ است.

۱۵ عنوان نیز در حال ترجمه می باشد.

از کتاب های ذکر شده ۶۰ عنوان در آذربایجان، گرجستان و اوکراین، ۴۴ عنوان در لبنان، ۳۲ عنوان در روسیه، ۲۱ عنوان در ترکیه، ۲۰ عنوان در افغانستان، ۱۵ عنوان در پاکستان، ۸ عنوان در سوریه، ۸ عنوان در عراق، ۶ عنوان در بوسنی و هرزگوین، ۲ عنوان در انگلیس، ۲ عنوان در فرانسه، ۲ عنوان در سواحل شرق آفریقا، ۲ عنوان در آفریقای جنوبی، یک عنوان در هند، یک عنوان در ونزوئلا، یک عنوان در اتریش، یک عنوان در نیجریه به چاپ رسیده است.»[۲]

«محمد برخوردار؛ مدیر ادبیات و تاریخ اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان همدان:

ترجمۀ ۱۴ عنوان کتاب دفاع مقدس به ۶ زبان دنیا در همدان

در حوزۀ ترجمه برای انتشار و انتقال مفاهیم ارزشی دفاع مقدس برای مخاطبان غیر ایرانی ۱۴ عنوان کتاب به ۶ زبان کردی، سورانی، فرانسه، اردو، آلمانی، اسپانیایی و انگلیسی با استفاده از نخبگان غیر ایرانی و پژوهشگران داخلی ترجمه شده است.

نخستین کتاب صوتی به زبان انگلیسی با موضوع شهدای دفاع مقدس تولید و رونمایی شده است.»[۳]

« حجت الاسلام شیرازی در جشن شش سالگی خط مقدم:

۵۰ کتاب در انتشارات خط مقدم ترجمه و در ۱۴ کشور هدف توزیع شد.»[۴]

یکی از نکات مشترکی که در گزارش این آقایان وجود دارد، لزوم ترجمه و انتشار کتاب ها، با استناد به سخنان رهبر معظم انقلاب است. اما باید به این مدیران یادآوری کرد که ایشان سخنان دیگری در باب انتشار کتاب دارند که باید سرلوحۀ اقدامات آنها قرار گیرد، به عنوان مثال:

«توصیۀ من این است: وقتی شما می خواهید آمار بدهید، یا با خودتان محاسبه کنید که ما این کارها را کرده ایم، یا به امثال بنده ارائه بدهید که ما این کارها را کرده ایم، بیش از آنکه روی شمارگان کتاب حساب می کنید، روی شمارگان خواننده حساب کنید که چقدر این را خوانده اند؛ چه تعدادی این کتاب را نگاه کرده اند، مطالعه کرده اند؛ چه تعدادی از این کتاب یادداشت برداشته اند؛ اینها راه دارد؛ باید راهش را پیدا کنید...»[۵]

حال اگر واقعا ملاک و میزان ایشان برای این کار، تبعیت از رهبری است، پس لطفا با توجه و احترام به این سخنان معظم له، علاوه بر سؤالاتی که در ابتدای متن مطرح شد، به سؤال های زیر نیز پاسخ دهند:

میزان فروش کتاب در کشورهای مقصد؟ و اگر کتاب ها بصورت رایگان در اختیار مخاطبان قرار گرفته؛ گزارشی از تعداد خوانندگان؟ یا حداقل تعداد افرادی که کتاب را مطالعه کرده اند؟

آقای ناظری می گوید: « از آن روز [سال ۱۳۹۷] تا الان بیش از ۶۰۰ عنوان کتاب به ۱۵ زبان زنده دنیا ترجمه شده است.» حتماً منظور ایشان ترجمۀ همه ۶۰۰ عنوان به ۱۵ زبان نیست که در اینصورت یعنی ترجمه ۹۰۰۰ عنوان کتاب! بنابراین ایشان باید توضیح دهند چه تعداد از این ۶۰۰ عنوان به چند زبان ترجمه شده است؟

آقای شیرازی در یک جا می گوید: «تاکنون در مجموع ۲۲۶ عنوان کتاب دفاع مقدس به زبان های مختلف ترجمه و چاپ شده است....در مجموع تا به امروز ۷۴ عنوان کتاب دفاع مقدس به ۱۵ زبان زنده دنیا ترجمه و چاپ شده است.» به نظر می رسد منظور ایشان این است که همۀ این ۷۴ عنوان از آن ۲۲۶ عنوان به ۱۵ زبان ترجمه شده اند. یعنی ۱۱۱۰ ترجمه. آیا این رقم درست است؟

هر دو نفر این آمارها را به صورت کلی مطرح کرده و به شکلی بیان می کنند که گویا این ارقام، آمار کل آثار ترجمه و منتشر شده کتاب ها در سطح کشور است. لذا اول باید مشخص شود که آمار این دو مسئول برای کل کشور است یا فقط مربوط به سازمان خودشان؟

اگر آمار آنها مربوط به کل کشور است، مسئولیت هر یک از آنها در این حوزه چیست؟ چرا دو مسئول در دو سازمان مختلف دربارۀ یک موضوع واحد صحبت می کنند و بعد آمارشان اینقدر با هم اختلاف دارد؟

اگر این آمارها فقط مربوط به سازمان خودشان یا فعالیت بخشی از نهادها و سازمان ها در این حوزه است، بهتر است به صورت شفاف و واضح آنها را بیان کنند.

اسامی برخی کتاب ها با زبان های ترجمه شدۀ آنها، در ۳ مصاحبۀ فوق، مشترک است. این اشتراک از دو حالت خارج نیست؛ یا برخی از این آقایان کارهای دیگران را نیز در مصاحبه های خود بدون ذکر نام مجریان، اطلاع رسانی کرده اند و یا اینکه مسئولین محترم، بدون اطلاع از هم، یک کتاب را دو یا چند بار در پروژه های مجزا به یک زبان ترجمه و منتشر کرده اند. کدام فرضیه درست است؟

آمار آقای شیرازی در خصوص توزیع جغرافیایی کتاب های ترجمه شده بسیار عجیب و تأمل برانگیز است. دو مثال؛ طبق گفتۀ ایشان، برای کشورهای آذربایجان، گرجستان و اوکراین که روی هم حداکثر ۱۰۰ میلیون جمعیت دارند، ۶۰ عنوان، و برای کشور لبنان با ۷ میلیون جمعیت، ۴۴ عنوان کتاب ترجمه و منتشر شده، اما برای کشور هند با یک میلیارد و نیم جمعیت، فقط ۱ عنوان و برای هر کدام از کشورهای انگلیس و فرانسه که هر یک حدود ۷۰ میلیون جمعیت دارند، ۲ عنوان کتاب ترجمه و منتشر شده است. چه استدلالی در انتخاب و تشخیص ضرورت ترجمه و انتشار کتاب ها با این نسبت ها وجود دارد؟ (بحث کارشناسی چگونگی انتخاب کشور و زبان ترجمه بماند برای بعد.)

آیا ۵۰ عنوان کتابی که انتشارت خط مقدم ترجمه و در ۱۴ کشور هدف توزیع کرده است، غیر از آن ۲۲۶ یا ۷۴ عنوان کتابی است که آقای شیرازی قبلا به آن اشاره کرده است؟ و اساسا آیا انتشارات خط مقدم یک ناشر خصوصی است یا دولتی؟ نسبت وزارت دفاع با این انتشارات چیست؟

و یک سوال مهم تر که این روزها با توجه به گرانی افسارگسیختۀ قیمت ارز باید با دقت به آن پاسخ داد اینکه هزینه های ترجمه، تولید، انتقال و توزیع این کتاب ها در کشورهای هدف از کدام محل و با کدام سازوکار کارشناسی و تحت نظارت کدام سازمان مسئول، تامین و واگذار می شود؟ و نهادها و ناشرانی که در این حوزه فعال هستند اساسا در خصوص نتایج کارشان و این هزینه ها به چه کسی پاسخگو هستند؟

ناگفته پیداست اگر از لایۀ بیرونی این مصاحبه ها که به نوعی گزارش کار موضوعی و مناسبتی با تکیه بر اعداد و ارقام هستند، بگذریم و به بررسی محتوایی آنها بپردازیم، سؤالات و ابهامات بیشتری پدید خواهد آمد. اما پیش از آن امید است مسئولین امر با شفافیت بیشتری نسبت به ارائۀ پاسخ هایی منطقی به سؤالات و ابهامات قید شده، اقدام نمایند. پیشنهاد می شود این کار در قالب نشست های تخصصی با حضور کارشناسان و متخصصان این حوزه جامۀ عمل بپوشد.

والسلام.

[۱] https://www.ibna.ir/fa/gozaresh_poosheshi/۳۴۷۸۲۱/

[۲] https://defapress.ir/fa/news/۶۱۶۲۲۲/

[۳] https://www.ibna.ir/fa/shortint/۳۴۵۵۲۵/

[۴] https://www.ibna.ir/news/۵۲۰۲۰۶/

[۵] بیانات رهبری در دیدار دست اندرکاران برگزاری کنگره بزرگداشت شهدای مازندران ۱۲ مهر ۱۴۰۳ https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=۵۷۷۷۷

این خبر توسط سایت خبرآنلاین منتشر شده و خبر ناب صرفا آن را به اشتراک گذاشته است.

منبع : خبرآنلاین