شما هم به خانه سیمین و جلال دعوتید

۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴ - ۲۰:۵۴ زمان مطالعه : 5 دقیقه

سرویس فرهنگ و هنر - بهار هر شهر، چون نگین فیروزه‌ای است در رکاب انگشتر طبیعت که شهروندان را به‌سوی خود می‌کشاند تا در این روزهای رؤیایی، دمی در پهنای کوی و برزن‌های اردیبهشتی، قدمی بزنند و دل‌هایشان را با روح طبیعت هم‌فاز کنند.

به گزارش سرویس فرهنگ و هنر خبر ناب به نقل از همشهری - سیدسروش طباطبایی پور: اردیبهشت تهران هم، بهشتی است ناگفتنی؛ به خصوص محله های شمال شهر و کوچه های پر دار و درختش که هوش از سر آدمی می برد و کلاه از سر می اندازد! تجریش، ولنجک، محمودیه، دربند و... اما اگر این روزها پیاده روی در خیابان شهید باهنر و محله دزاشیب را انتخاب کرده اید، بد نیست به سمت کوچه رهبری هم سرازیر شوید و سری به خانه موزه جلال و سیمین بزنید؛ زوجی ادیب و فرهیخته که از بزرگان ادبیات معاصرند و در داستان، یدی طولانی دارند.

بیش تر بخوانید:

منهتن تهران را بشناسید

درست از اواسط اردیبهشت سال ۱۳۹۷بود که خانه این زوج ادبی، به همراه، آثار، وسایل و تندیس هایشان، در معرض دید عموم قرار گرفت تا تجربه هم نفسی زیر این سقف پر جوش و خروش نصیب اهالی ادب و هنر این سرزمین شود تا از آن لذت ببرند. به همین مناسبت گشتی در محله دزاشیب می زنیم و با احترام، وارد خانه قدیمی و باصفای سیمین و جلال می شویم.

از محله دزاشیب چه خبر؟
از گذشته های دور، محله دزاشیب به خاطر آب وهوای دل انگیزش، پاتوق برخی درباریان و متمولان تهران بود که وقتی شهر تهران دلشان را می زد، به این نقطه ییلاقی در اطراف تهران قدیم سر می زدند. شاهد این سخن، حمامی قدیمی در دزاشیب است که محل آمد و شد رجال سیاسی تهران بود و به همین مناسبت، به حمام «رجال» معروف است. برخی تاریخ این روستای شمالی شهر تهران را به بیش از ۷۰۰سال پیش نسبت می دهند، اما خانه های قجری و تکیه باقیمانده در این محله، لااقل تا ۲۰۰سال تاریخ این محله را تأیید می کند. روستایی که روی شیب بنا شده بود و در مکاتبات اداری دهه ۲۰خورشیدی به آن دزاشیب می گفتند.

بنای خانه موزه سیمین و جلال
در بهار سال ۱۳۲۷شمسی، سیمین و جلال همدیگر را در مسیر بازگشت سفری از شیراز یا اصفهان به تهران یافتند و به هم دل بستند. در آن روزگار، جلال سر زبان ها افتاده بود و به تازگی «از رنجی که می بریم» خود را منتشر کرده بود؛ اما سیمین، همچنان گمنام بود و جویای نام. ۴ سال بعد از ازدواج، سیمین برای تحصیل به آمریکا می رود و جلال، در زمینی که در گذشته در دزاشیب خریده بود، سنگ بنای همین خانه را می گذارد. از نوشته های سیمین و جلال، مشخص است که جلال، درنهایت عشق و علاقه و با کمترین امکانات، ساخت خانه را آغاز کرده که این موضوع، در نامه های میان این دو در سال های ۱۳۳۰تا ۱۳۳۲دیده می شود.

مثلا در یکی از نامه های جلال به سیمین در همین سال ها می خوانیم: «سیمین، تو کم خندیده ای. این خانه را بنا می کنم تا صدای خنده های تو از آجرهای آن بلند شود». خلاصه اینگونه به نظر می رسد که جلال با عشق، آجرهای این خانه دوطبقه را روی هم گذاشت و آن را در زمینی به وسعت ۴۲۰مترمربع و زیربنایی در ۲۲۰مترمربع در همان سال ها بنا کرد.

سقف های این خانه، علاوه بر اینکه نفس های این زوج ادبی را تجربه کرده اند، حضور بزرگانی از ادبیات ایران مثل نیما یوشیج و احمد شاملو را نیز به تماشا نشسته اند. سیمین و جلال تا زمان رفتن به خانه ابدی، مهمان همین خانه بودند. این خانه در همسایگی نیما یوشیج و ابراهیم گلستان قرار دارد.

سیمین و جلال که بودند؟
سیمین و جلال هر دو از نویسندگان شناخته شده در ادبیات ایران هستند. سیمین در سال ۱۳۲۸از دانشگاه تهران، مدرک دکتری خود در رشته ادبیات فارسی را گرفت و برای تحصیل در رشته زیبایی شناسی، به دانشگاه استنفورد آمریکا رفت و در سال ۱۳۳۸، استاد دانشگاه تهران در رشته باستان شناسی و تاریخ هنر شد. او مترجم چیره دستی هم بود و از نخستین زنانی است که در داستان کوتاه، پا نهاد. به گواه بسیاری از منتقدان ادبی ماندگارترین اثر سیمین، رمان «سووشون» است. اما جلال به سختی تحصیلات خود را گذراند؛ چون پدرش نمی خواست او در مدارس دولتی آن روزگار تحصیل کند.

پس او را به حوزه فرستاد، اما جلال در کنار دروس حوزوی، در کلاس های شبانه دارالفنون هم شرکت کرد و با مدرک کارشناسی ادبیات، به معلمی مشغول شد. اگر چند کتاب او را خوانده باشید، اعتراف خواهید کرد که امضای جلال، در همان سبک نوشتاری اوست. آثاری مثل «مدیر مدرسه» و «غرب زدگی» ازجمله آثار اوست.

از خانه موزه چه خبر؟

شهرداری تهران پس از وداع سیمین با این جهان، این خانه خاطره انگیز را در سال ۱۳۹۳خرید تا پس از مرمت آن را به موزه تبدیل کند. اما به دلایلی، این فرایند تا اردیبهشت سال ۱۳۹۷طول کشید و در چنین روزهایی در خانه سیمین و جلال به سوی دوستداران ادبیات ایران باز شد. ساختمانی آجری، حوضی در وسط حیاط و باغچه هایی با صفا، محیط این خانه را دلنشین تر کرده است. وقتی پا در خانه موزه می گذارید، مجسمه مومی سیمین، روی صندلی نشسته است و انگار قرار است به ما خوشامد بگوید. شاید هم هنوز رفتن جلال را باور نکرده و چشم به راه اوست. طبقه همکف از اتاق نشیمن، کتابخانه و آشپزخانه تشکیل شده.

در جایی که احتمالا جلال بیشتر آثارش را آنجا خلق کرده با مجسمه مومی جلال در انتظار ماست. علاوه بر حس تجربه عاشقانه این زوج ادبی در محیط خانه، شما می توانید در این خانه موزه، از همه آثار این دو نویسنده تأثیرگذار دیدن کنید. کتاب های شخصی این دو، وسایل قدیمی، تعدادی عکس قدیمی، عقدنامه سیمین و جلال، حلقه ازدواج آنها و بسیار وسیله دیگر، شما را به یاد خاطره های پرفراز و نشیب این دو نویسنده بزرگ می اندازد.