یادداشت روانشناس - علل و اشکال خشونـت خانگی

همشهری آنلاین بنفشه حیرت انگاری: خانواده مانند هر نهاد دیگری دارای عملکرد و کارکردهایی است و افراد هر خانواده تا زمانی می توانند وظایف و مسئولیت های محوله را به درستی انجام دهند که خانواده دچار نابسامانی و آشفتگی نباشد. یکی از عواملی که نظام و روال طبیعی حاکم بر ارتباطات یک خانواده را دچار اختلال می کند، خشونت است.  
خشونت، سلامت و امنیت خانواده را تهدید می کند و موجب می شود اعضای خانواده نتوانند عملکرد مناسبی داشته باشند. سازمان ملل متحد در قطعنامه ۴۸/۱۰۴ مجمع عمومی در ۲۰ دسامبر ۱۹۹۳ این تعریف را برای خشونت تصویب کرده است: «هر نوع عمل خشونت آمیزی که بر اختلاف جنسیت مبتنی باشد و به آسیب و یا رنج بدنی، جنسی یا روانی منجر شود یا احتمال چنین آسیبی های وجود داشته باشد، مانند تهدید به این گونه اعمال، زورگویی یا محروم سازی خودسرانه از آزادی، خواه در حضور دیگران یا در زندگی خصوصی.»

خشونت خانوادگی در محیط خانه و در بین افراد یک خانواده رخ می دهد و عموماً بین افرادی نمود می یابد که به سبب صمیمیت، ارتباط خونی یا قانونی به هم پیوند خورده اند. خشونت خانوادگی بیشتر توسط مردان نسبت به زنان اعمال می شود و انواع و اشکال مختلفی دارد که عبارتند از: 

1.  خشونت فیزیکی: تنبیه بدنی، قطع عضو، قتل 
2.  خشونت جنسی: تعرض، سوءاستفاده جنسی، قوادی 
3.  خشونت روانی: باج خواهی، توهین، تحقیر، تهدید، حسادت، شک 
4.  خشونت مالی: محرومیت و محدودیت، از بین بردن استقلال مالی، مصادره اموال 

از میان اینها شایع ترین نوع خشونت خانگی، خشونت روانی و توهین و تحقیر است. نگرش فرهنگی در نوع مواجهه افراد با خشونت خانگی تأثیرگذار است. در فرهنگ ما تحمل و تبعیت از منبع خشونت به طور سنتی مورد تأیید و تشویق قرار می گیرد و در نتیجه در بسیاری از موارد فرد قربانی آگاهی درستی از میزان حقوق اولیه انسانی اش که مورد تضییع قرار می گیرد، ندارد. در رتبه بندی افرادی که در یک خانواده تحت خشونت خانگی قرار می گیرند، کودکان رتبه نخست را دارند و در مراتب بعدی به ترتیب زنان و مردان قرار می گیرند.  
حال از روی چه علامت یا علائمی می توانیم تشخیص دهیم تحت خشونت قرار داریم یا خیر؟  
افرادی که دست به خشونت می زنند، عمدتاً یک هدف را دنبال می کنند و آن این است که بتوانند تسلط بیشتری بر افراد محیط خود تحمیل کنند. این افراد با به کارگیری ابزار گوناگون از جمله ایجاد احساس ترس و وحشت، ایجاد احساس حقارت، ایجاد احساس گناه و شرمساری و همچنین لطمه اساسی به اعتماد به نفس فرد یا افراد هدف خشونت، خواهان ایجاد یا گسترش تسلط بر آنان هستند.  
آنچه اهمیت زیادی دارد این است که تمام این اعمال بنا بر خواست و اراده فرد خشن انجام می شود و به طور روشن تر «رفتار انتخابی» او است برای آنکه بتواند اطرافیان را تحت سیطره سلیقه، باور، خواست و مطلوب خود قرار دهد. هیچ گاه نباید خشونتی را که از جانب چنین فردی اعمال می شود، با عباراتی چون عصبانی می شود و کنترل خود را از دست می دهد، توجیه کرد. حال که بیشتر با مفهوم خشونت خانگی آشنا شدید، قصد دارم طی ۲ هفته آینده ادامه این مطلب را با تمرکز بر قربانیان شماره یک خشونت خانگی یعنی «کودکان» ادامه دهم. به امید دنیای بدون خشونت.

 
*روان شناس بالینی و فیلم درمانگر

این خبر توسط سایت همشهری آنلاین منتشر شده و خبر ناب صرفا آن را به اشتراک گذاشته است.

منبع : همشهری آنلاین